فتق هیاتال عبارت است از ضعف یا کشیده شدن سوراخی که در عضله دیافراگم وجود دارد و مری از طریق آن از قفسه سینه به درون حفره شکم وارد می‌شود و کمی بعد به معده می‌رسد. زمانی که این سوراخ ضعیف شود، اسید معده از درون معده به مری بر می‌گردد و مری را آزرده می‌سازد. قسمتی از معده حتی ممکن است از این سوراخ به قفسه سینه وارد شود.
علایم شایع:
علایم زیر معمولاً در عرض یک ساعت یا بیشتر پس از خوردن غذا به وجود می‌آیند:
1- آروغ زدن
2- ندرتاً مشکل در بلع
3- بالا آوردن
4- سوزش سر دل. امکان دارد با حمله قلبی اشتباه گرفته شود.
علل بیماری:
علت زمینه‌ساز آن مشخص نشده است.
عوامل افزایش دهنده خطر:
1- چاقی
2- حاملگی
3- سیگار کشیدن
4- سن بالای 50 سال
5- یبوست مزمن و زورزدن به هنگام اجابت مزاج
6- ضعف مادرزادی در حلقه عضلانی در دیافراگم که مری از آن عبور کرده و به معده می‌پیوندد.
8- زور زدن یا برداشتن بار سنگین به طور مداوم که باعث می‌شود عضلات شکم مرتباً منقبض شوند.
پیشگیری:
راه خاصی برای پیشگیری وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار:
علایم را معمولاً می‌توان کنترل نمود. اگر علایم را نتوان کنترل نمود و آزردگی مری باعث بروز زخم و تشکیل بافت جوشگاهی شود، این بیماری را می‌توان با جراحی برطرف کرد.
عوارض احتمالی:
خونریزی از مری. این خونریزی ممکن است شدید باشد و منجر به شوک شود. اشتباه گرفتن آن با حمله قلبی.
درمان:
1- عکسبرداری با اشعه ایکس از مری و معده
2- دیدن مری و معده به کمک آندوسکپی. اگر شک به سرطان وجود داشته باشد، مقدار کمی از بافت ممکن است برای بررسی پاتولوژی برداشته شود. امکان دارد برای تأیید ضعف عضلانی در ناحیه پیوستگی مری به معده، مانومتری (فشارسنجی) انجام شود.
3- اهداف اصلی درمان عبارتند از تخفیف علایم و نیز پیشگیری و درمان عوارض. در ابتدا درمان طبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4- سر تخت خود را 15-10 سانتی‌متر بالا ببرید. این کار کمک می‌کند که اسید معده به کمک جاذبه از قسمت دچار فتق معده دور شوند.
5- سیگار نکشید.
6- لباس تنگ نپوشید.
7- به هنگام اجابت مزاج، ادرار، یا بلند کردن بار سنگین زور نزنید.
8- ندرتاً جراحی برای ترمیم ضعف موجود در ناحیه عبور مری از دیافراگم و حفظ معده در جای طبیعی خود
داروها:
داروهای ضد اسید. در بعضی از افراد، وقتی یک ساعت قبل از هر وعده غذایی و قبل از خواب خورده شوند بیشترین اثر را دارند. اما در بعضی دیگر، وقتی 2-1 ساعت بعد از هر وعده غذایی و قبل از خواب خورده شوند بیشترین اثر را دارند. سعی کنید هر دو روش را امتحان کنید تا بهترین حالت برای شما مشخص شود. نرم‌کننده‌های مدفوع، امکان دارد داروهایی که تخلیه معده را سریع‌تر می‌کنند تجویز شوند.
فعالیت:
بلافاصله پس از غذا خوردن دراز نکشید یا خم نشوید.
رژیم غذائی:
از خوردن حجم زیادی از غذا در هر وعده خودداری کنید. در عوض، 5-4 وعده غذایی کوچک در روز بخورید. قبل از خواب حداقل برای 2 ساعت چیزی نخورید. اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید. خیلی اتفاق افتاده است که علایم پس از پایین‌تر رفتن از یک وزن مشخص برطرف شده‌اند. از نوشیدنی‌های الکلی، نوشیدنی‌های حاوی کافئین (قهوه، چای، کاکائو، نوشابه) و هرگونه غذا، آب میوه یا ادویه‌ای که علایم را بدتر می‌کنند پرهیز کنید. آهسته غذا بخورید.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید:
1- استفراغ خونی یا استفراغ مکرر دیده شود.
2- دچار افزایش درجه حرارت به 8/37 سانتی‌گراد شده‌اید.
3- علایم با یک ماده درمان بهبود نیابند.
4- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم فتق معده را دارید، خصوصاً احساس این که غذا در زیر جناغ سینه گیر می‌کند. اگر همراه درد تنگی نفس، تعریق یا تهوع وجود داشت، بلافاصله مراجعه کنید.
