مبتلایان به مننژیت غذاهای پرکالری بخورند
شاید نام مننژیت برای بسیاری از افراد غریبه باشد زیرا امروزه این بیماری شیوع زیادی ندارد. هرچند که در گذشته ابتلا به این عارضه مساوی با مرگ حتمی بود اما اکنون با پیشرفتهایی که در حوزه پزشکی و درمان صورت گرفته است؛ این بیماران میتوانند طول عمری طبیعی داشته باشند. بنابراین میتوان گفت خطرات ناشی از مننژیت کمتر سلامت افراد را تهدید میکند. این در حالی است که در این بیماری نیز مانند بسیاری از امراض اطلاع از تغذیه صحیح و موارد منع مواد غذایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. مواردی که موجب شد تا با دکتر محمد حسین شهبازی، متخصص مغز و اعصاب در این باره به گفت و گو بنشینیم.
اگر چه ممکن است بسیاری از افراد نام این بیماری را شنیده باشند، اما شناخت کاملی از آن ندارند، کمی در اینباره توضیح میدهید؟
مننژیت نام بیماری است که به دلیل بروز التهاب در پردههایی که مغز و طناب نخاعی را میپوشانند، رخ میدهد. اشاره به این نکته ضرورت دارد که عارضه مورد نظر در اثر عفونت ایجاد میشود. البته خوشبختانه امروز همه کودکان در طرح ایمنسازی علیه آن واکسینه میشوند. عفونتی که ممکن است به دلایل باکتریایی، ویروسی، قارچی و انگلی در این بخش از بدن ایجاد شود. با وجود این، علت باکتریایی شایعترین عامل بروز این عارضه در بیماران است. البته این موارد شامل همه دلایل نمیشود به طوری که ورود ضربه به سر، اختلالهای آناتومی کودکی، انواع سرطانها، مصرف الکل، تنگی نفس، ابتلا به بیماری نقص ایمنی بدن هم میتواند علت ابتلا به این عارضه در اشخاص باشد.
گفته میشود افراد مبتلا به مننژیت دچار ضعف جسمی شده و وزن خود را نیز از دست میدهند. شرایطی که شاید با برخورداری از یک برنامه غذایی صحیح بتوان کمی از شدت آن کاست. راهکار پیشنهادی شما در این زمینه چیست؟
مننژیت یک بیماری عفونی است که در آن سم تولید شده توسط میکروب در بدن و تأثیر آن بر سیستم مغز و اعصاب و مرکز اشتها موجب میشود تا فرد دچار کم اشتهایی و سوء تغذیه شود. علاوه براین در امراضی که تب نشانه بالینی آن است به علت سوزاندن بیش از حد کالری توسط بدن، فرد دچار ضعف و لاغری میشود. بنابراین این بیماران باید بیشتر از غذاهای مقوی و پرکالری استفاده کنند. حتی گاهی ممکن است که بیمار در بیمارستان تغذیه وریدی دریافت کند. در این صورت باید توجه داشت که وی پس از ترخیص از بیمارستان یک رژیم غذایی طبیعی متعادل داشته باشد. برنامه غذایی که همه ویتامینها در آن لحاظ شده باشد.
آیا فرد مبتلا باید از مکملهای غذایی و قرصهای ویتامین برای جبران ضعف خود استفاده کند؟
نیازی به استفاده از مکملهای مواد معدنی و ویتامینها نیست، مگر اینکه فرد با کمبود شدید آنها مواجه باشد، یا بیمار قادر به دریافت خوراکی طبیعی نباشد که در این حالت مصرف سوپ سبزیجات البته با توجه به وضعیت بدن بیمار میتواند در سرعت بازتوانی وی نقشی مهم داشته باشد.
آیا سن و جنسیت در این بیماری نقش دارند؟
خیر، این بیماری عامل زمینهای دارد و سن خاصی برای ابتلا به آن تعیین نشده است. اما شدت ابتلا به این بیماری در سنین مختلف متفاوت خواهد بود به طور مثال کودکان و افراد سالخورده که بدنهای ضعیفتری دارند اگر دچار مننژیت شوند بیماری آنان در مقایسه با سایر گروههای سنی شدت بیشتری خواهد داشت تا به آنجا که ممکن است فرد به کما برود و یا مرگ جان وی را تهدید کند. این در حالی است که خطر این بیماری برای افرادی که دارای بیماریهای زمینهای مانند دیابت هستند نیز بیشتر از سایر مبتلایان خواهد بود.
با توجه به خطراتی که این بیماری برای جان افراد دارد، علایم مننژیت چیست؟
دوره پنهان این بیماری ممکن است یک تا 6 روز طول بکشد و در این مدت فرد دچار تب، سردرد و دردهای استخوانی شود. البته شیوه تشخیص این عارضه توسط پزشک به این نحو است که فرد از نظر سفتی گردن مورد معاینه قرار میگیرد.
توجه داشته باشید که گاهی این عارضه موجب بروز اختلال در سطح هوشیاری فرد شده تا به آنجا که وی را تا مرز کما نیز میبرد. البته این علایم بستگی به نوع میکروب و شدت درگیری مغز دارد. یکی دیگر از نشانههای ابتلا به این بیماری خم شدن همزمان سر و پاهاست به طوری که اگر پاهای بیمار را درون شکم او خم کنید همزمان سر وی نیز خم میشود. براین اساس پزشک هنگام معاینه به سفتی زانو نیز توجه میکند.
بهترین راه تشخیص این بیماری چه خواهد بود؟
مهمترین و بهترین راه تشخیص گرفتن آب نخاع است. رنگ، قوام و فشار این مایع در همان زمان خارجشدن هم میتواند در تشخیص بیماری به پزشک کمک کند. آزمایش خون، عکسبرداری از قفسه سینه و گاهی سیتیاسکن و امآرآی هم بعد از مشخصشدن نوع باکتری به تشخیص پزشک کمک میکند. البته رادیوگرافی ریه و بررسی سینوسها نیز از راهکارهایی است که از سوی درمانگر مورد استفاده قرار میگیرد.
برای پیشگیری از ابتلای به این بیماری چه باید کرد؟
مهمترین راه پیشگیری تزریق واکسن مننژیت است. فراموش نکنید که مننژیت باکتریایی و ویروسی واگیردار هستند، بنابراین احتمال انتقال هر دو از طریق ذرات ترشحات تنفسی در حین برخوردهای نزدیک مانند بوسیدن، عطسه یا سرفه کردن وجود دارد. به همین علت است که در خانوادههایی که اعضای آن مبتلا به این بیماری هستند پزشک برای پیشگیری از انتقال به سایر افراد خانواده داروهای آنتی بیوتیکی تجویز میکند. علاوه بر این جدا کردن وسایل شخصی نیز از دیگر نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
در بخشی از صحبتهای خود به این نکته اشاره کردید که مننژیت میتواند موجب مرگ بیمار شود. با توجه به این موضوع در چند درصد موارد ابتلا، بیماران فوت میکنند؟
خوشبختانه این روزها با پیشرفت علم بسیاری از بیماریها قابل درمان هستند، اما 20 درصد از مبتلایان به این عارضه با توجه به اینکه مننژیت در آنان دیر تشخیص داده میشود در معرض خطر مرگ قرار میگیرند. البته همانطور که پیشتر گفته شد در درمان این بیماری سن و وضعیت بدن فرد نیز موثر است، نکته ای که نباید آن را فراموش کرد.
کمی هم از راه های درمان این بیماری برای ما بگویید؟
تشخیص ابتلا به مننژیت فرد را در وضعیت اورژانس پزشکی قرار میدهد. بنابراین با مشاهده علایم آن فرد باید به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کند. حتی در مواردی که پزشک به بروز این عارضه در فرد مشکوک است نیز بستری شدن فرد ضرورت دارد. فراموش نکنید که مننژیت بیشتر از سایر گروه های سنی جان نوزادان و کودکان را تهدید میکند زیرا این افراد هم بیشتر به این عارضه مبتلا میشوند و هم تشخیص علایم در آنان سختتر است.