خواص درمانی اسطوخودوس (بخش دوم)

ادامه خواص و روش های استفاده از اسطوخودوس:

مقوی قلب و اعصاب: اسطوخودوس  تاثیری تقویت کننده (Tonic) و آرام بخش (Sedative) بر عضلات قلب دارد. به همین علت برای درمان تپش قلب(Palpitation) و کاهش فشار خون مفید است.
صد گرم اسطوخودوس خشک را در 900 گرم آّب و 100 گرم گلاب یک شب تا صبح بخیسانید و صبح با شعله کم بجوشانید تا ثلث آن باقی بماند. سپس صاف کنید و 450 گرم شکر قهوه ای به آن بیفزایید تا مثل شربت غلیظ شود. روزی دو قاشق غذاخوری میل شود مقوی قلب و اعصاب است.
رفع سردرد (صداع): در رفع دردهای عضلانی ناشی از ورزش و کشیدگی، کاهش درد به طور موضعی  وکاهش واکنش سیستم عصبی مرکزی نسبت به درد و انواع سر دردها موثر است.

- برای رفع سردردهای سودایی و تقویت روح و قوای دماغی و اصولاً رفع سودای آشفته و زیاد از مجموعه زیر می توان استفاده کرد:
اسطوخودوس 84 گرم
گشنیز خشک 28 گرم
مرزنجوش 21 گرم
مصطکی، هلیله کابلی و کندر از هر کدام 12 گرم 
که باید آنها را آسیاب و هر شب 8 گرم از آن را میل کرد. این ترکیب در ضعف باصره، گرانی سامعه و رفع نزلات رمد (ورم ملتحمه- conjunctivitis) و ربو(Allergic asthma) هم مفید است.
-نسخه زیر در رفع انواع سردردهای سرد، مرطوب، سودایی و وسواس سودایی مفید است:
اسطوخودوس 1500 گرم/ رازیانه 500 گرم/ بادرنجبویه 300 گرم/ سرخ ولیک 450 گرم/ بسفایج فستقی 250 گرم/ پولک 360 گرم/گل گاوزبان 150 گرم/بهار نارنج 150 گرم/هوفاریقون 250 گرم/ریشه کاسنی 500گرم/گل بابونه شیرازی 700 گرم/ گل سرخ 400 گرم/ اگیر ترکی 300 گرم/ خلال نارنج 150 گرم/ سنگ لاجورد 30 گرم/ انیسون 50 گرم.
ادویه فوق الذکر را به استثنای سنگ لاجورد، بدون آنکه کوبیده شود در 10 برابر آب بخیسانید و صبح روز بعد بجوشانید تا یک سوم آب باقی بماند. سپس از پارچه ضخیمی بگذرانید و صاف کنید و به آن شکر قهوه ای بیافزایید تا مثل شربت به قوام آید. سنگ لاجورد را بکوبید از الک آردی عبور دهید و داخل شربت بریزید تا حل شود. یک شب بماند و روز دیگر شربت را از پارچه ضخیمی عبور دهید و صاف کنید در شیشه نگهداری کنید.
هر شب هنگام خواب یک لیوان از این شربت میل شود که در رفع انواع سردرد مفید است. این شربت در رفع سردرد بارد و سرد با آب گرم تهیه شود. و دررفع سردرد رطب و مرطوب با مرزنجوش تهیه شود در صداع و سردرد سوداوی با شربت گاوزبان و آب گرم تهیه شود در وسواس سوداوی با شربت اترج که در عرق اترج حل شده باشد.
پاک کردن عفونت ها: اسطوخودوس موجب کشته شدن قارچ ها می شود و در درمان عفونت هایی مثل کچلیRingworm)) و پای ورزشکاران (Athlete's foot) هم مؤثر است. از آن حتی در دفع و کشتن حشرات مثل بید استفاده می شده است.
-ترکیب دو قطره روغن اسطوخودوس با روغن لیمو شیرین بر روی پوست باعث جلوگیری از گزش پشه های ریز و سایر حشرات می شود و در صورت گزیده شده بلافاصله با مالیدن کمی روغن خالص اسطوخودوس به موضع گزیده شدن، درد بر طرف می شود و از گسترش تحریک و عفونت جلوگیری می کند. برای دور کردن کک ها از حیوانات و درمان آلودگی به شپش سر و جرب هم می توان از روغن اسطوخودوس استفاده کرد.
-از خواص ترمیم کنندگی پوست و درمان سوختگی و رفع عفونت اسطوخودوس می توان در ترکیب انواع لوسیون ها و کرم ها استفاده کرد.

برخی فرآورده های اسطوخودوس
روغن فرار اسطوخودوس: این روغن را با روش تقطیر از گل اسطوخودوس می گیرند و دارای ویژگی های زیر است: آرام بخش، تسکین دهنده، از بین برنده انگل هایی مثل شپش و کک ها، از بین برنده باکتری ها و قارچ ها، دور کننده حشرات، برطرف کننده اسپاسم و کشیدگی عضلات، برطرف کننده سرفه و بوی نا مطبوع، ترمیم کننده زخم، تقویت کننده سیستم عصبی و خواب آور. 
از روغن فرار اسطوخودوس استفاده های بسیاری می توان کرد و معمولاً یکی از ده روغن معطر اصلی هر رایحه درمانی به حساب می آید.
دم کرده و چای اسطوخودوس: حدود 5 گرم گل اسطوخودوس را در یک لیتر آب جوش بریزید و بمدت 10 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.

می توان 3 تا 4 فنجان از این دم کرده را برای استفاده از خواص آن پس از صاف کردن نوشید.
کمپرس اسطوخودوس: 30 گرم گل و یا سرشاخه گلدار این گیاه را با یک لیتر آب جوش مخلوط و به مدت 10 دقیقه دم می کنید. می توان از این محلول به عنوان کمپرس استفاده کرد.

مربای اسطوخودوس: مانند همه مرباهایی که از گلبرگ گیاهان تهیه می شود، ابتدا تلخی اسطوخودوس را با چند بار جوشاندن، می گیریم. سپس هم وزن گل اسطوخودوس، شکرسرخ اضافه می کنیم  و حرارت می دهیم تا به قوام آید. مداومت در خوردن مربای اسطوخودوس (با عسل) برای رفع سودا، غم و وسواس سودایی هم چنین تقویت حافظه مفید است. (روزانه 15 گرم میل شود.)

نویسنده مقاله: برزو قادری

*************************************************************
منابع و مآخذ:
-    ابن سینا، حسین بن عبداله، قانون در طب، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، تهران، سروش1362 ج دوم.
-    بیرونی، ابوریحان، الصیدنه فی الطب، ترجمه باقر مظفر زاده، انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
-    تنکابنی، سید محمد مؤمن، تحفه المؤمنین، تصحیح و تحقیق روجا رحیمی، محمد رضا شمس اردکانی، فاطمه فرجادمند، مؤسسه نشر شهر1386.
-    عبادیانی، محمد، داروهای آبدست طبیب، انتشارات نیاکان 1390.
-    زرگری، علی، گیاهان دارویی، انتشارات دانشگاه تهران 1376 جلد 4.
-    عقیلی خراسانی، سید محمد حسین، قرابادین کبیر، نسخه خطی موجود در کتابخانه مؤلف.