خواص سدر

درباره کلمه سدر

از نظر لغوی، این کلمه از قدیم ترین زمان های تاریخ که حافظه را یارای ضبط آن نیست، وجود داشته است و در کتاب های فقه اللّغه می نویسند:

سدر از کلمه لاتین سدروس مشتق شده و آن هم از کلمه یونانی کدروس گرفته شده است. در قرن 12 به وسیله ریس به کار گرفته شده است.

در کتاب لغت فارسی به فرانسه تألیف دکتر مرتضی مسلم، چاپ 1362، جلد 1، صفحه 1134 چنین آمده است:

سدر=شجرالنبق=کُنار=Cedre

در کتاب لغت فرانسه به فارسی، تألیف سعید نفیسی، چاپ 1309، جلد اول، صفحه 276 می نویسد:

در کتاب لغت فارسی به آلمانی، تألیف هانریس اف. جی جانکیس و بزرگ علوی، چاپ 1366 می نویسد:

سدر= Lotos,Lotosllume

در کتاب لغت فرانسه به آلمانی و آلمانی به فرانسه، تألیف پروفسور کارل کناور و دکتر الیزابت کناور، چاپ 1988، صفحه 88 می نویسد:

Sedre=Zeder (mholz)

در کتاب لغت برهان قاطع، تألیف محمد حسین بن خلف تبریزی متخلص به برهان، با اهتمام دکتر محمد معین، جلد 2، چاپ 1331، صفحه 1109 می نویسد: ((سدر به کسر درخت کنار است)) و در جلد 3 برهان قاطع، صفحه 1698 می نویسد:

کُنار به ضم اول بر وزن دُچار میوه ای باشد سرخ رنگ شبیه به عناب لیکن از عناب بزرگ تر است و در هندوستان بسیار باشد شیرین و نازک می شود به عربی آن را سدر می گویند و به هندی بیر می خوانند.

    تحقیق درباره خواص سدر در کتاب های پزشکی

قبلاً باید توضیح دهم که تا صد سال قبل، در تمام کشورهای جهان، گیاهان دارویی و سایر منابع طبیعی را برای درمان بیماری ها به کار می بردند. البته از چند قرن پیش که طب شیمیایی

در اروپا بنیان گذاشته شد، به تدریج داروهای شیمیایی نیز برای درمان بیماری ها ساخته شد و وارد بازار گردید و به مرور زمان که علم شیمی پیشرفت کرد، تدریجاً بر تعداد داروهای شیمیایی افزوده شد تا این که در اوایل قرن بیستم تقریباً 70 درصد بیماری ها، به وسیله داروهای شیمیایی و 30 درصد به وسیله گیاهان دارویی درمان می شد ولی از چهل سال پیش یعنی پس از جنگ جهانی دوم به ناگاه انواع داروهای ساخت لابراتوارهای دارویی در همه کشورهای جهان به خصوص در اروپا و آمریکا ساخته شد و بازارهای دارویی را پر کرد و با سم پاشی های خاصی که از راه های به خصوص به عمل آمد، گیاهان دارویی را در همه محافل پزشکی جهان بدون اثر درمانی قلمداد کردند و در ذهن افراد جامعه و به ویژه در مغز پزشکان چنین تلقی کردند که گیاهان دارویی اصلاً خواص درمانی ندارد و آنچه که در قدیم به عنوان درمان مصرف می شد و مؤثر واقع می گردید، علتش اثر روانی و تلقینی طبیب و بیمار بوده نه اینکه واقعاً خود گیاه اثری داشته باشد.

خوشبختانه، از آنجا که آفتاب حقیقت همیشه در زیر ابر باقی نمی ماند، کم کم از یک طرف زیان های متعدد داروهای شیمیایی پزشکی جهان آشکار شد و خطرهای فاحش و مرگ و میرهای زیاد که نتیجه تجویز و مصرف این داروها بود، طبق آمارهای منتشر شده از طرف دانشگاه ها و بیمارستان ها به اثبات رسید و موجی از مخالفت با درمان بیماری ها به وسیله داروهای شیمیایی، در مطبوعات و رادیو و تلویزیون منعکس شد.

از طرف دیگر، درست به موازات ثابت شدن زیان های غیر قابل انکار داروهای شیمیایی، توجه محافل پزشکی جهان مجدداً به عوامل طبیعی، به خصوص گیاهان دارویی معطوف شد. تا اینکه دانشکده های داروسازی جهان اساساً یکی از رشته های تدریسشان بررسی گیاهان دارویی است از نظر شناسایی گیاهان و وجود مواد مؤثری که در آن ها هست و برای درمان انواع بیماری ها مفید واقع می شود.

بنابراین، از قرن های گذشته با وجود به کار بردن مواد شیمیایی برای درمان بیماری ها، مطالعه وجود مواد مؤثر در گیاهان نیز متوقف نشده و ادامه داشته است.

از طرف دیگر، از همان چند قرن پیش همواره پزشکانی در کشورهای مختلف پنج قاره جهان وجود داشتند که پیرو طب گیاهی بوده و بیماران را به وسیله عوامل طبیعی و گیاهان دارویی درمان می کردند و کتاب هایی در این باره تألیف کرده اند و انجمن ها و سازمان هایی برای رواج آن تأسیس کرده اند و چون تحصیلات پزشکی من به زبان فرانسوی بوده و چند سال در پاریس برای تحقیقات ویژه در طب قدیم به سر می بردم، اکنون نزدیک به پنجاه کتاب از مؤلفین مختلف در خواص درمانی گیاهان دارویی به زبان فرانسوی دارم که آن ها را در موقع لزوم مورد مطالعه قرار می دهم و اینک برای اینکه اهمیت این مسئله معلوم شود، دو کتاب از آن ها را معرفی می کنم:

یکی کتابی است به نام درمان به وسیله گیاهان دارویی که لکلرک مؤلف آن است و در سال 1966 چاپ شد. هانری لکلرک در درمان بیماری ها به وسیله گیاهان دارویی تبحر و تخصص داشته که کتابش پس از او مرجع مورد استفاده دانشمندان قرار گرفته است و در کتاب های طب گیاهی که پس از او تألیف کرده اند، به نوشته ها و تحقیقات او در این باره استناد کردند.

دیگری کتابی است به نام فیتوتراپی تألیف دکتر ژان والنه که این شخص اکنون حیات دارد و از پنجاه سال پیش تمام مطالبش در طب گیاهی بوده و این کتاب پنجمین چاپش در سال 1983 منتشر شده، وی کتاب های دیگری نیز تألیف کرده است که در سال 1985 نهمین چاپ آن منتشر شده و دیگری کتابی است با عنوان درمان بیماری ها به وسیله اسانس گیاهان که دهمین چاپ آن در سال 1984 منتشر شده است و این تکرار چاپ ها، آن هم به تعداد ده بار، نشانه ای از استقبال عامه مردم، به خصوص پزشکان به طب گیاهی در فرانسه است.

دکتر ژان والنه انجمنی از هواخواهان طب گیاهی تأسیس کرده و رسماً به ثبت رسانده و چندین هزار عضو دارد و بعلاوه تعداد زیادی داروخانه در پاریس و شهرهای دیگر فرانسه است که در آن ها فقط گیاهان دارویی چه به صورت طبیعی و چه به شکل اسانس ها در کپسول های کوچک و چه به صورت مواد مؤثر استخراج شده از آن ها به فروش می رسد و برای انواع بیماری ها تجویز می شود.

یک نکته جالب و باور نکردنی اینکه براثر مطالعات و تحقیقات دقیقی که در نیم قرن اخیر درباره اسانس های گیاهی به عمل آمد، کاملاً اثبات شد که آن ها کاملاً خواص آنتی بیوتیک ها را دارند و با تجویز به مورد، به موقع و به اندازه آن ها می توان انواع بیماری های عفونی و میکروبی را درمان کرد.

یک استاد دانشگاه پاریس، متخصص در بیماری های زنان، به نام پروفسور ژیرو پس از سالیان دراز مطالعه در این باره، چندین سال است که بیماران خود را منحصراً به وسیله این اسانس ها درمان می کند و دکتر بلایش، سه جلد کتاب درباره درمان بیماری ها به وسیله گیاهان دارویی و اسانس ها تألیف کرده که جلد سوّمش تألیف پروفسور ژیرو است که در سال 1979 چاپ شده است. البته تمام این ها کتاب هایی است که خارج از کادر دانشگاه ها برای عامه مردم به خصوص برای پزشکان چاپ و منتشر می شود. اینک سه جلد کتاب هم معرفی می کنم که پروفسور پاری، استاد و رئیس دانشکده داروسازی پاریس، مؤلف آن ها است که به عنوان مفردات پزشکی در سال 1971 چاپ شده و در دانشکده های داروسازی رسماً تدریس می شود و مربوط است به گیاهان دارویی و شناسایی انواع آن ها و ترکیبات مواد مؤثر در این گیاهان و خواص درمانی آن ها.

در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران هم دکتر علی زرگری، استاد و رئیس سابق دانشکده داروسازی، سه جلد کتاب تألیف کرده است با عنوان گیاهان دارویی که در سال 1345 به چاپ رسیده و منتشر شده است.

همان طور که گفتیم یکی از رشته های تدریس و آموزش در دانشکده های داروسازی جهان مطالعه در گیاهان دارویی از نظر شناسایی و معرفی خود گیاهان و مواد عالیه آن ها و تحقیق درباره خواص درمانی این گیاهان است که در این رشته از قرن ها پیش وجود داشته و ادامه پیدا کرده و تا امروز جزء برنامه های کلاسیک است. به عنوان یادآوری متذکر می شود که دو جلد کتاب این درباره با عنوان مفردات پزشکی تألیف پلانشون می باشد که در سال 1946 پنجمین چاپ آن منتشر شده است.

این راه هم باید بگویم که تمام مطالعات و تحقیقات جهان متمدن غرب (اروپا و آمریکا) در طب گیاهی و بررسی خواص درمانی گیاهان دارویی اقتباس از طب قدیم ایران است که در قرون وسطی توسط فرهنگ و تمدن عظیم اسلامی از شرق به غرب انتقال پیدا کرده و من سندهای بسیاری دارم که می توانم مندرجات کتاب های پزشکی و طب گیاهی کنونی را با کتاب های هزار سال پیش که دوران اوج نهضت علمی اسلامی بوده است تطبیق دهم و ثابت کنم که اروپا و آمریکا حداقل 80 درصد آنچه در این باره دارد، اقتباسی از اسلام و به عبارت درست تر، اقتباسی از ایران قدیم است و یک نمونه آشکار که نماینده، نشان دهنده و ثابت کننده این امر است، کتاب تحفه المؤمنین، معروف به تحفه حکیم میرمحمد مؤمن پزشک مخصوص شاه سلیمان صفوی است که چهارصد سال پیش تألیف شده است. یک نمونه دیگر کتاب مخزن الادویه تألیف میرمحمد حسین عقیلی خراسانی است که دویست سال پیش تألیف شده است. پس از توضیح و شرح این مقدمات، اینک به بررسی خواص درمانی سدر به همه این کتاب ها رجوع می کنم.

دکتر روازاده