بابونه گیاهی است دارای چند نوع مختلف. یک نوع آن که همه جا معمولی و معروف است، به زبان فرانسه و انگلیسی کامومیل، به زبان آلمانی کامیل، به زبان عربی آن را بابونج گویند و در ایران به نام بابونه شیرازی معروف می باشد.
گیاهی است طبّی که در تمام خاک اروپا، مخصوصاً فرانسه، انگلستان، آلمان، مجارستان، ایتالیا، اسپانیا و هم چنین در سایر قاره ها به طور خودرو می روید و به علت خواص شفابخش و آثار شگرفی که در درمان بیماری ها از آن گرفته اند، فوق العاده، مورد توجه اروپاییان قرار گرفته است و همه ساله باغ ها و مزارع وسیعی را برای کشت آن اختصاص می دهند.
ملل اروپا از عارف و عامی، زن و مرد، پیر و جوان، پزشک و غیر پزشک به آن معتقدند و در تمام کافه رستوران ها و کلیه خانه ها آن را مانند چای دم کرده می نوشند و کسانی که به کشورهای اروپایی مسافرت کرده اند، دیده اند که در کافه رستوران های آنجا؛ مثلاً، در پاریس همان طور که چای یا قهوه یا شیر کاکائو سفارش داده می شود، اگر بابونه بخواهند و بگویند، یک بابونه (کامومیل) فوراً، یک فنجان دم کرده بابونه برای او می آورند.
شکی نیست که این توجه و استقبال عمومی از گل بابونه بدون علت و جهت نیست. باید تحقیق کرد که چه رازی در آن نهفته است و چه فواید و خواصی در آن وجود دارد که چنین عالم گیر شده و ملل متمدن و پیشرفته اروپا را به خود جذب کرده است.
ما تحقیق در این باره را به این علت واجب می دانیم که علاوه بر گل بابونه تعداد فوق العاده زیادی گیاهان طبی در کشورهای اروپا مورد توجه مردم و پزشکان است و همگان از آن ها استفاده می کنند، در حالی که در کشور ما، که معدن چنین گیاهان طبی است، به غیر از قدیمی ها دیگران برای درمان بیماری ها از آن ها استفاده نمی کنند، حال آنکه داروهای گیاهی مفیدتر و مؤثرترند.
1- خواص بابونه
1. نخستین خاصیت طبی گل بابونه این است که مقوی عمومی بدن مخصوصاً مقوی معده است و به هضم غذا کمک می کند.
بدیهی است هر دارویی که مقوی معده بوده و در هضم غذا تأثیر داشته باشد، مقوی عمومی بدن هم هست، زیرا یکی از علل ضعف بدن، ضعف معده است. ضعف معده باعث کمتر هضم شدن غذاها است که در نتیجه، مقدار کمتری از مواد غذایی جذب بدن می شود.
از طرف دیگر، طبق یک اصل مسلم فیزیولوژی، هر عضوی که کار می کند، خون به مقدار بیشتر از معمولی در شرایین و مویرگ های آن عضو گردش می کند و در کسانی که معده شان ضعیف است، برای هضم غذا، خون به مدت طولانی تر، متوجه اطراف معده و روده ها می شود و از توجه به سایر نقاط بدن باز می ماند. بنابراین، یک نوع کم خونی نسبی، ضمن هضم غذا در این قبیل اشخاص دیده می شود و همین کم خونی نسبی، به خودی خود، باعث ضعف در کلیه اعضای بدن می شود.
علاوه بر این، کسانی که معده شان به سختی غذا را هضم می کند، مقداری از انرژی و قوای ذخیره بدنشان به مصرف هضم غذاها می رسد و این مسئله نیز در تشدید ضعف بدن تأثیر دارد.
گذشته از این ها، کسانی که سوء هاضمه دارند، غذاها در لوله هاضمه آن ها بیشتر مانده و براثر طول مدت تخمیر پیدا می کند و مقداری مواد سمّی که تولید می گردد جذب آن ها به بدن باعث ضعف و کم خونی می شود. در چنین افراد مبتلا به سوء هاضمه و ضعف معده، مناسب تر این است که دارویی به کار برند که اولاً، معده آن ها را تقویت کند و در نتیجه غذاها به سرعت و سهولت هضم شوند؛ ثانیاً، داروی مزبور اثرات مضر بعدی نداشته باشد. گل بابونه بدون کوچک ترین شک، یکی از داروهای ایده آل است که نوشیدن دم کرده آن، معده را تقویت و غذاها را به سرعت و سهولت هضم می کند و به علت جذب کامل شیره غذاها، در تقویت عمومی بدن مؤثر است. برای این کار همان طور که چای مصرف عمومی و جهانی پیدا کرده است، بابونه نیز باید به منزله چای در خانواده ها مصرف شود، چنان که در اروپا و آمریکا چنین است.
شما هم اگر می خواهید معده قوی و هضم کامل و بدن سالم داشته باشید همین برنامه را اجرا کنید تا فواید شگرف آن را ببینید، برای حصول بهترین نتیجه دایره المعارف طبی چنین توصیه می کند:
اگر می خواهید معده شما به مرور و به اندازه کافی تقویت شود، جوشانده یا خیسانده گل بابونه را به مقادیر کم و در فواصل غذاها به طور مکرر تناول نمایید و مطمئن باشید که از آن نتیجه درخشان و مطلوب خواهید گرفت.
مقدار مصرف آن 10 تا 20 گرم گل بابونه در یک لیتر آب جوشان است که باید مدت 20 دقیقه دم بکشد، آن گاه آن را صاف کرده با کمی شکر شیرین می کنند. این مقدار گل بابونه خوراک یک شبانه روز است که بتدریج، در فواصل غذا باید میل شود.
2. دومین خاصیت طبی بابونه این است که نفخ معده و قولنج های دردناک و تشنجی روده ها را که براثر نفخ پیدا می شود، از بین می برد.
می دانیم که سوء هاضمه یکی از بزرگترین علل نفخ معده است که غالباً پس از آن قولنج های دردناک پیدا می شود، زیرا براثر دیر هضم شدن غذاها مواد غذایی به مدت بیشتری در معده مانده، حالت تخمیری پیدا کرده و گاز تولید می کند. فشار این گاز، غالباً در روده ها تشنج ایجاد کرده، تشنج باعث درد می شود و یکی از مؤثرترین داروها در این مورد، بابونه است که نفخ معده و روده ها را از بین می برد.
3. سومین خاصیت طبی بابونه که هانری لکرک، از پزشکان سرشناس اروپا، مدافع آن است، درمان کردن میگرن و دردهایی است که به مقدار کافی تجویز شود (یک قاشق سوپ خوری گل بابونه در 100 سانتی متر مکعب آبِ جوشان، دم کرده و میل کنند). علت از بین رفتن و آرامش درد این است که بابونه اثر بی حس کنندگی و ضد تشنج دارد.
4. چهارمین خاصیت طبی بابونه که شاید فواید دیگر آن را تحت الشعاع قرار دهد، خاصیت ضد میکروبی و ضد ورم و ضد عفونی کنندگی آن است، و آن به علت وجود یک یا چند آنتی بیوتیک قوی در آن است. بینگ این مطلب را قبل از دیگران ثابت کرده و نشان داده است که بابونه ضد عفونی کننده دستگاه تنفس و از بین برنده ورم های مخاطی و نابود کننده ترشحات چرکی مخاط ها است و به این جهت است که آن را در ورم روده (کولیت) تجویز کرده که براثر تراکم مواد مدفوع در روده بزرگ و ایجاد یبوست در آن بروز می کند وی نتیجه خوبی نیز از آن گرفته است. از آن مهمتر درمان ورم مخاط گلو در آنژین ها است که امروزه به وسیله بابونه در سراسر اروپا متداول است.
پس از خوردن دم کرده بابونه، گلبول های سفید خون سه برابر شده و التهابات و ترشحات چرکی مخاط ها درمان می شود.
5. پنجمین خاصیت بابونه، خاصیت ضد کرم است. اگر یک قاشق سوپ خوری گل بابونه را در یک فنجان آب، به مدت پنج دقیقه بجوشانند سپس پنج دقیقه دم کنند و صبح ناشتا آن را تناول کنند و به همین طریق، ظهر و شب، نیم ساعت قبل از غذا بخورند (بدون قند) کرم های روده کشته شده و دفع می شوند.
6. در اختلال قاعدگی زنان و قاعدگی های دردناک، بابونه خیلی مؤثر است. هم چنین در قطع قاعدگی مفید واقع می شود ولی زنان باردار، مخصوصاً در ماه های اول حاملگی باید از مصرف آن خودداری کنند.
7. بابونه مصرف خارجی (غیر خوراکی) نیز دارد و علاوه بر درمان ورم ملتحمه چشم و سایر ورم ها، برای معالجه رماتیسم و انواع دردهای عصبی و نقرس نیز، مالیدن روغن بابونه مفید واقع می شود.
برای به دست آوردن روغن بابونه باید 25 گرم گل خشک بابونه را در 125 گرم روغن زیتون مخلوط کرد و آن را مدت یک ساعت و نیم، روی آتش بگذارند تا داغ شود، سپس آن را در ظرف سر بسته ای ریخته و به شدت، تکان دهند و بعد آن را صاف کنند و 20-10 گرم کافور هم به آن اضافه کنند. هنگامی که درد روماتیسم در ناحیه ای شروع می شود، با این روغن دست خود را آغشته و محکم به آن ناحیه مالش دهند، درد به زودی ساکت خواهد شد.
8. جوشانده گل بابونه یا مخصوصاً تنتور آن، برای طلایی کردن موهای بور و بور کردن موهای خرمایی رنگ، امروزه به مقدار فوق العاده زیاد مصرف می شود. این لوسیون ها روی پوست و موی سر اثر فوق العاده رضایت بخش داشته، موها به واسطه وجود لعاب مخصوصی که در گیاه موجود است، نرم و بزاق می شود.
خواص شگرف بابونه و مشاهده آثار درمان بخش آن باعث شد که گروهی از دانشمندان آلمانی مواد مؤثر آن را استخراج کنند.
