خواص افتیمون

گیاهی است از تیره پیچک صحرایی علفی، یکساله و دارای ساقه­ های ظریف و باریک است که قابلیت انعطاف داشته و به صورت انگل روی گیاهانی نظیر یونجه، آویشن و غیره می­پیچد .

1ـ محلل، ملطف و مفتح سدد و مسهل سودا و بلغم .

2ـ  امراض دماغی و عصبی نظیر: صداع ، تشنج امتلایی (تشنج ناشی از پر شدن یک مزاج در بدن)، صرع، مالیخولیا، مانیا، جنون، کابوس و وسواس سوداوی را دفع می­کند.

حکایتی از محمدبن زکریای رازی نقل شده است که :

«محمدبن زکریا ی رازی رحمه­الله می­آمد با شاگردان خویش. دیوانه ای پیش ایشان اوفتاد، در هیچ کس ننگریست مگر در محمدبن زکریا. و نیک در او نگاه کرد و در روی او بخندید. محمدبن زکریا باز خانه آمد و مطبوخ افتیمون بفرمود پختن و خوردن. شاگردان گفتند که: چرا مطبوخ خوردی؟ گفت: از بهر خنده آن دیوانه که تا وی از جمله سودای، جز با من ندید و با من نخندید، چه گفتنه­ اند: کل طایر بطیر مع شکله »

معادل «دیوانه چو دیوانه ببیند خوشش آید!»

3ـ علاج ترنجیدگی مفاصل .

4ـ   بادشکن .

5ـ سازگار با مزاج پیران و نو پیران .

6ـ درمان سرطان .

7ـ مقوی دل، مغز و جگر است و سرور آفرین برای قلب.

8ـ مشابه آن «حاشا» (نوعی آویشن)، «تربد» و «افسنتین» است.

9ـ مصلح این گیاه سکنجبین، کاسنی، کتیرا و بنفشه می­باشد.

حکیم عقیلی خراسانی در مخزن­الادویه می­نویسد:

«یونانی و به معنی دواءالجنون است و آن نباتی است بسیار سرخ و فروع او مثل خیاطه و با گره­های بسیار ریزه و گلش سرخ تیره و تخمش از خردل ریزه تر و سرخ مایل به زردی و به اشیایی که نزدیک او باشد می­تند و بیخش شبیه به زردک و نصاری گویند که در حوالی او چیزی می­روید و طعمش تلخ و با اندک تندی و گلش نریخته دانه می­بندد و در سوم گرم و در دوم خشک و محلّل و ملطّف و مسهل سودا و بلغم و جهت نفخ و امراض دماغی و کرم معده و سرطان و جنون و مالیخولیا نافع و  بالخاصیه جهت امراض سوداوی و تنقیه سودا بیعدیل و چون یک هفته هر روز ده درهم آن را با نصف رطل شیر تازه خیسانیده و با پانزده مثقال سکنجبین بنوشند جهت دفع خفقان و توحش و مالیخولیا و تشنج مجرّب و چون دو درهم تخم آن را به لته بسته در دو ثلث رطل شراب یک شب خیسانیده روز دیگر افشرده صاف او را با یک اوقیه شربت بنفشه و شربت گل و روغن بادام شیرین بنوشند اسهال مره سودا در نهایت قوت کند بدون مضرّتی و باعث ضعف نمی­شود.

و مؤلف تذکره ثلثی رطل را ثلثین رطل دانسته و قدح بر مؤلف مالایسع نموده و او را اعتقاد ‌آن است که یک رطل در سی رطل تا چهل روز باید خیسانیده و مطبوخ او با مویز جهت مالیخولیایی که از مداومت شراب به هم رسیده باشد نافع است، خصوصاً که با بنفشه و اصل­السوس و بادرنجبویه و گل گاوزبان باشد و چون ضعیف الترکیب است زیاده از یکی دو جوش نباید داد و مضرّ صفراوی و حارالمزاج و مورث غشی و مصلحش بنفشه و کتیرا و قدر شربتش تا سه مثقال و در مطبوخات تا ده درهم و بدلش لاجورد و حجر ارمنی است یا یک وزن و نیم او حاشا و دو دانگ او تربد و تخم او را نباید کوبید.»

در کتاب مفرده شناسی از مجموعه آموزشی دکتر حسین روازاده در مورد همه مفرده های گیاهی دارویی مطالبی چامع با ذکر منبع دست اول و تمامی خواص، ویژگی ها و کیفیات توضیحاتی کامل آمده است که توجه شما فرهیخته گرامی را به آن جلب می نماییم. و شما می توانید هر گیاهی را با خواص آن در این کتاب ها بیابید.