خون ریزی از زخم ها : از غالب زخم ها – اعم از سطحی و عمیق – حداقل تا چند دقیقه و تا حد مختصری خونی می آید. این خیلی خوب است؛ زیرا به این وسیله بسیاری از میکروب هایی که به داخل زخم وارد شده است، شسته شده و از ناحیه ی مجروح دور می گردند. فقط آن دسته از خونریزی ها که شدید بوده و به آسانی متوقف نمی شوند نیازمند اقدامات و درمان های خاص می باشند.
روش جلوگیری از خونریزی و متوقف کردن آن : چنانچه جراحات در نواحی دست و پا ایجاد شوند شما می توانید به وسیله ی بالا نگه داشتن عضو مجروح توقف خونریزی را سرعت بخشید و حجم خون کمتری را از دست بدهید. لذا در چنین مواردی مجروح را بخوابانید و یک یا دو بالش زیر عضوی که خونریزی دارد قرار دهید. در صورتی که خونریزی ادامه پیدا کرد آن را با یک عدد گاز استریل یا پارچه ی کاملاً تمیز فشار دهید تا خونریزی متوقف شود یا در این فاصله برای پانسمان و زخم بندی آن تصمیم گرفته و اقدام کنید. پانسمان (زخم بندی) جراحت را نیز در شرایطی که عضو را بالا نگه داشته اید انجام دهید.
نکته : در صورتی که زخم به وسیله ی شیئی تمیزی نظیر چاقوی آشپزخانه ایجاد شده باشد لازم است فقط اطراف زخم – و نه خود زخم – را به وسیله ی یک محلول ضد عفونی کننده پاکیزه سازید و پانسمان را انجام دهید. اگر جراحت به وسیله ی شیئی آلوده ایجاد شده باشد یا به دلیلی با آلودگی و خاک تماس پیدا کند لازم است خود زخم را نیز به آرامی ضد عفونی کنید. در چنین مواردی تزریق آمپول کزاز نیز ضرورت پیدا می کند.
چنانچه زخم ایجاد شده به وضع خطرناکی خونریزی دارد و به سادگی نمی توان از آن جلوگیری کرد، به هیچ وجه زخم را به منظور آماده کردن وسایل زخم بندی رها نکنید. بلکه با استفاده از هر نوع وسیله ی مناسب و تمیزی که در دسترس دارید – اعم از گاز استریل، پنبه، تکه ای از لباس مجروح یا خودتان، ملحفه و ... – روی سطح زخم را فشار دهید و جلوگیری خونریزی را بگیرید.
در خونریزی های شدید از چند لایه پارچه استفاده کنید تا توقف خونریزی آن را از روی زخم بر ندارید (یا تا هنگام فراهم شدن وسایل پانسمان).
در صورتی که پارچه ی اولیه از خون خیس شد، بدون جا به جا کردن آن پارچه های دیگر را بر رویش قرار داده و موضع را فشار دهید.
در مورد زخم های وسیع که با خونریزی شدید همراه هستند از چند لایه پارچه یا مقدار زیادی گاز استریل استفاده کرده و روی زخم را محکم با باند، چسب مخصوص پانسمان، نوار پارچه ای، طناب یا هر وسیله ی دیگر که در دسترس دارید، ببندید.
در صورتی که هنگام مواجهه با خونریزی هیچ وسیله ی مناسبی برای فشار دادن بر روی زخم در دسترس ندارید، با دست لبه های زخم را به همه نزدیک کرده و با کف دست بر روی ناحیه ی خروج محکم فشار آورید.
چنانچه با اقدامات انجام شده باز هم خونریزی متوقف نشد، در حالی که عضو را بالا نگه داشته اید و روی زخم را فشار می دهید با اورژانس تماس گرفته و مجروح را در اسرع وقت به مراکز درمانی برسانید. در فاصله ی رسیدن آمبولانس، بیماری را روی زمین بخوابانید، عضو را همچنان بالا نگه دارید و بدن مجروح را تا حد امکان گرم کنید. حتی المقدور از خوراندن آب و سایر مایعات به مجروحی که دچار خونریزی شدید است، اجتناب کنید.
