بر طبق آمارهای ارایه شده سالیانه بیشتر از دو میلیون تماس تلفنی در ارتباط با انواع مسمومیت های کودکان با مراکز درمانی برقرار می شود. همان طور که مشاهده می کنید مسمومیت کودکان درصد بالایی از فوریت های پزشکی اورژانس را به خود اختصاص می دهد. بنابراین لازم است شما این خطر را جدی گرفته و اقدامات پیشگیرانه را با دقت انجام دهید. اصلی ترین و شاید تنها اقدام پیشگیری کننده از مسمومیت کودکان دور نگه داشتن آنان از مواد سمی می باشد. لذا باید برای دستیابی به این هدف موارد زیر را رعایت کنید :
* غذا، شیر، دسر و هر نوعی خوراکی مربوط به کودک را از مواد اولیه ی تازه و از فروشگاه های معتبر تهیه کنید.
* به تاریخ تولید و انقضای مواد غذایی که از بیرون تهیه می کنید توجه داشته باشید.
* حتی الامکان از انواع غذاهای آماده نظیر کمپوت، کنسرو، سوسیس، کالباس و ... برای تهیه ی غذای کودک استفاده نکنید.
* باقی مانده ی غذای کودک را در صورتی که به بزاق دهان او آغشته شده اس دور بریزید.
* غذای کودک را حداکثر برای 2 یا 3 وعده تهیه کنید.
* مواد خوراکی کودک را داخل یخچال و در ظرف های تمیز و درب دار نگه داری کنید.
* انواع مواد شیمیایی از قبیل انواع داروها، مواد ضد عفونی کننده، شوینده ها، نفت و بنزین، سموم ضد آفات گیاهی و ... را در محل امنی دور از دسترس کودک نگه داری کنید.
* هگز مواد شیمیایی و سمی را داخل ظروف شبیه به ظرف های مواد غذایی نگه داری نکنید؛ زیرا این کار باعث می شود کودکتان به تصویر خوراکی بودن ماده به سراغ آن برود.
علیرغم اقدامات پیشگیرانه ی بالا فرزندتان به دلایل مختلفی در محیط منزل یا خارج از آن دچار مسمومیت غذایی یا شیمیایی می شود. علایم زیر نشانه های عمومی مسمومیت می باشند :
* دل درد و دل پیچه * سردرد و سرگیجه.
* حالت تهوع و استفراغ. * رنگ پریدگی و ضعف عمومی.
* افت فشار خون. * ایجاد عرق سرد بر روی پوست بدن.
* اسهال.
در صورت مشاهده ی علایم ذکر شده است تا قبل از رساندن کودک به مراکز درمانی یا رسیدن اورژانس به محل اقدامات اولیه ی زیر را انجام دهید :
* از کنار کودک دور نشوید و علایم حیاتی او نظیر ضربان قلب، تنفس، نبض و ... را کنترل کنید.
اگر از مصرف ماده ی سمی توسط کودکتان مطمئن هستید به صرف خوب بودن حال او از مراجعه به پزشک منصرف نشوید.
* باقی مانده ی ماده ی سمی را از دسترس کودک دور کنید.
در صورت ناشناخته بودن ماده ی سمی مصرف شده برای شناسایی آن اقدام کنید. (این کار به بهبود سریع کودک به واسطه ی انجام درمان های دقیق و حساب شده کمک خواهد کرد.)
* اگر کودک مسموم بیهوش یا در حال تشنج است یا نوع سم مصرف شده نامعلوم می باشد هرگز کودک را وادار به استفراغ نکنید.
* در صورتی که سم مصرف شده جزو موارد قید شده در فهرست زیر نمی باشد و حال عمومی کودک نیز وخیم نیست، می توانید او را وادار به استفراغ کنید تا به این وسیله مقادیر باقی مانده ی سم در دستگاه گوارش کودک تخلیه شود.
سمومی که هنگام مسمومیت با آنها استفراغ ممنوع می باشد
* نفت، بنزین، گازوئیل. * انواع مواد قلیایی.
* آمونیاک. * آب آهک.
* محلول ها و پودرهای شوینده و ضد عفونی کننده.
* انواع واکس ها اعم از واکس کفش، واکس مو، واکس اتومبیل و …
* لاک الکل و سایر براق کننده های وسایل چوبی.
* انواع حشره کش ها و سموم آفات نباتی.
* جرم گیرها و باز کننده های مجاری فاضلاب.
* انواع اسیدهای قوی از قبیل اسید سولفوریک، اسید نیتریک و …
در مسمومیت با این دسته از سموم شیمیایی به دو دلیل مهم باید از وقوع استفراغ جلوگیری شود :
1- در این موارد بالا آمدن سم در مجاری گوارشی باعث ایجاد التهاب و سوختگی مضاعف در این نواحی می شود.
2- در حین استفراغ، ذراتی از سموم وارد ریه یا مجاری تنفسی می شوند و باعث ایجاد اختلالات تنفسی و حتی عوارض جبران ناپذیر در فرد مسموم می شوند.
نکته : 1- توجه داشته باشید که مصرف نابجا و یا بیش از حد هر نوع دارو – حتی ویتامین ها یا دارویی که کودکتان به طور روزمره استفاده می کند – موجب ایجاد مسمومیت در طفل شود. لذا این قبیل داروها را نیز از دسترس کودک دور نگه دارید.
2- فراموش نکنید که برخی از مواد به ظاهر بی خطر نظیر توتون، تنباکو، عطر، روژلب، شیرپاک کن و … نیز می تواند سلامتی کودک شما را به خطر اندازد. بنابراین این دسته از مواد شیمیایی یا طبیعی را نیز از دسترس کودکتان دور کنید.
وسایلی که باید در کیف کمک های اولیه ی منزل داشته باشید
هرگاه یک فوریت پزشکی پیش می آید، ناراحت و نگران شدن امری طبیعی است و لذا در این شرایط به دنبال وسایل کمک های اولیه یا شماره تلفن های ضروری کاری بسیار سخت و تا حدودی ناموفق به نظر می آید. به همین دلیل لازم است قبل از وقوع هر نوع پیشامد ناگوار برای رفع و بهبود آن اقدام کرد. یکی از اقدامات نگه داری وسایل ضروری در هنگام کمک رسانی به مصدوم در محلی مناسب می باشد. برای دستیابی به این هدف تهیه ی یک کیف یا جعبه ی محتوی وسایل زیر برای خانواده ی کوچک شما کافی است :
* برگه ای که بر روی آن شماره ی تلفن اورژانس، مرکز کنترل مسمومیت و تلفن تماس پزشک کودکتان درج شده باشد. (در صورت لزوم شماره ی تلفن همسایه ای را که می تواند به کمک شما بیاید را نیز در این برگه یادداشت کنید.)
* باند استرس، 2 یا 3 بسته اندازه ی کوچک و بزرگ.
* چسب زخم، حداقل 5 عدد.
* باند کشی و گیره ی مخصوص آن، 1 بسته.
* چشم بند، 2 عدد.
* نوار چسب مخصوص پانسمان، 1 حلقه.
* کیسه ی مخصوص آب گرم یا آب سرد، 1 عدد.
* دماسنج (ترجیحاً از نوع دیجیتالی) 1 عدد.
* وازلین.
* قیچی کوچک.
* موچین ضد عفونی شده.
* مایعات ضد عفونی شده از قبیل الکل، بتادین و …
* پنبه ی استریل، 1 بسته
* پنبه ی استریل، 2 تا 3 بسته
* داروهای مسکن و تب بر مجاز از قبیل قرص سرما خوردگی (یا شربت)، قرص، شربت یا قطره ی استامینوفن و …
