انواع واکسن کودک

واکسن ب. ث. ژ

عوارض جانبی واکسن ب. ث.ژ : در تصویر بالا از راست به چپ، همان طور که مشاهده می کنید بعد از تزریق این واکسن غدد لنفاوی زیر بغل، بالای استخوان ترقوه متورم و داخل آن چرک جمع می شود.

تزریق واکسن ب.ث.ژ در بدو تولد کودک را در برابر بیماری «سل» محافظت می کند. اسم این واکسن در واقع ترکیب حروف اولیه ی اسامی کاشفین آن می باشد. ب. ث ژ واکسنی نسبتاً مطمئن می باشد که کودکان را تا حد بسیار زیادی در برابر بیماری سل و مخصوصاً «مننژیت سلی» که استعداد ابتلاء به آن در کودکان زیر یک سال بسیار زیاد است محافظت می کند.

این نوع واکسن معمولاً زیر پوست بازوی چپ نوزاد تزریق می شود. بنابراین از دیدن جای تزریق بر روی بازوی نوزادی که اولین بار به شما نشان می دهند نباید تعجب کنید. عوارض جانبی این واکسن به صورت تشکیل دانه ای کوچک و قرمز که به تدریج اندکی بزرگ تر  می شود، ممکن است در طی سه هفته پس از تزریق مشاهده شود. این دانه ی قرمز ممکن است در حدود 6 تا 12 هفته پس از انجام واکسیناسیون به صورت یک آبسه ی چرکی در آید که در بعضی موارد ترشحاتی از ان نیز مشاهده می شود. به طور معمول محل تزریق واکسن طی 2 تا 4 ماه آینده خشک می شود و جای زخم آن برای همیشه بر روی پوست باقی می ماند.

نکته : در صورتی که طی دوازده هفته ی بعد از تزریق واکسن هیچ گونه زخمی در محل تزریق به وجود نیاید لازم است برای تکرار واکسن با پزشک مشورت کنید.

واکسن فلج اطفال

این واکسن خوراکی، سه ظرفیتی بوده و به صورت قطره به کودکان خورانده می شود. تقریباً در تمام مواد هیچ گونه اثر جانبی نظیر تب یا ناراحتی دیگر از خود به جای نمی گذارد. نوبت اولین تجویز آن بلافاصله بعد از تولد می باشد و نوبت دوم در فاصله ی بین 4 تا 8 هفته ی بعد تجویز می شود.

پزشکان زیادی هنگامی که کودک به سن یک سالگی و پنج سالگی رسید استفاده ی مجدد این واکسن را توصیه می نمایند.

واکسن سه گانه

این واکسن ترکیبی از سه واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه می باشد و معمولاً زمانی که نوزاد 6 تا 8 هفته دارد تزریق می شود. ایمن سازی با این واکسن بسیار خوب است اما اثر آن بعد از چند ماه از بین می رود به همین دلیل علاوه به سر بار تزریق آن از 6 هفتگی تا یک سالگی نوبت یادآوری آن نیز در 5/1 سالگی و 5 سالگی تلقیح می شود.

نکته : در کودکانی که ابتلاء به نوع خاصی از اختلالات عصبی در آنها مشاهده می شود، ممکن است به پیشنهاد پزشک واکسن دو گانه (ترکیبی از دیفتری و کزاز) استفاده شود و واکسن سیاه سرفه از ترکیب این واکسن حذف شود. (بی توجهی به این مورد سبب بروز تشنج پس از تزریق واکسن خواهد شد.)

تزریق واکسن سه گانه DPT امکان دارد که باعث ایجاد درد و ناراحتی در کودک شود. به طور مثال تب در خلال 2 تا 3 ساعت پس از دریافت واکسن شروع می شود. در این شرایط می بایست به وسیله ی داروهای تب بر مورد تایید پزشک نظیر استامینوفن درجه ی حرارت بدن کودک را کنترل نمود. به طور معمول این واکنش بدن در برابر واکسن مدتی در حدود 24 ساعت طول می کشد.

نکته : در صورتی که واکنش بدن کودک در مقابل واکسن تزریق شده بسیار شدید باشد یا بیشتر از 24 ساعت به طول انجامد درباره ی آن با پزشک مشورت کنید.

بعضی از اوقات یک برآمدگی کوچک در محل تزریق واکسن به وجود می آید که ممکن است تا ماه ها باقی بماند اما به هر حال چیز مهمی نبوده و به تدریج از بین می رود.

واکسن گزاز

همان طور که قبلاً گفته شد یکی از ترکیبات واکسن سه گانه ماده ای شبیه به سم کزاز می باشد. بنابر این کودک به واسطه ی تزریق واکسن سه گانه تا سال های متمادی در مقابل بیماری کزاز نیز مصونیت خواهد داشت. واکسن کزار به طور مستقل در سن 10 سالگی و یاد آوری ان در سن 15 سالگی تزریق می شود.

در صورتی که به هر دلیل زخم شدیدی در بدن کودک ایجاد شود، لازم است که شما آخرین تاریخ تلقیح واکسن سه گانه یا مستقل کزاز کودکتان را به پزشک معالج اطلاع دهید تا او بتواند برای پیشگیری از ایجاد بیماری کزاز یکی از تصمیمات زیر را با توجه به تاریخ تلقیح واکسن انتخاب کند :

* هیچ واکسنی تزریق نکند.

* یادآور کزاز تزریق شود.

* یاد آور سه گانه تزریق شود.

* هم واکسن کزاز و هم آمپول «ایمونوگلوبولین کزاز» (TIG) تلقیح شود.

واکسن آنفلونزا B

واکسن HIB مربوط به ایجاد مصونیت در برابر باکتری «هموفیلوس آنفلونزای نوع B» می باشد. این باکتری باعث عفونت گوش، ذات الریه (سینه پهلو) در بدن انسان می شود و حیطه ی زمانی عملکرد آن بین سنین 6 ماهگی تا 2 سالگی کودک می باشد. بنابراین در سن 6 تا 8 هفتگی برای تزریق این واکسن اقدام شود. ایمن سازی اولیه ی واکسن HIB شامل سه نوبت تزریق است که در فواصل زمانی 4 تا 8 هفته انجام می گیرد و زمان تزریق یاد آور آن بین سنین 15 تا 18 ماهگی می باشد. این واکسن معمولاً با واکسن سه گانه (DPT) ترکیب شده و به طور هم زمان تزریق می شود. علیرغم گران بودن واکسن HIB تزریق آن به دلیل دارا بودن فواید بسیار به طور جدی توصیه می شود.

نکته : توجه داشته باشید که واکسن HIB واکسنی کاملاً متفاوت و مستقل از واکسن هپاتیت B  می باشد و نباید آن را با واکسن هپاتیت B اشتباه گرفت.

واکسن سرخک

در صورتی که واکسن سرخک در سن 9 ماهگی کودک تزریق شود، مصونیت نسبتاً خوبی در مقابل ابتلا به این بیماری ایجاد خواهد کرد. البته تلقیح آن در سنین بالای 9 ماهگی نیز بلا مانع می باشد.

معمولاً برای کودکانی که در سن 9 ماهگی در برابری بیماری سرخک واکسینه شده اند تلقیح واکسن یاد آوری در سن 15 ماهگی توصیه می شود.

غالباً 7 تا 10 روز پس از تزریق واکسن عوارضی نظیر تب یا سرما خوردگی خفیف و در مواردی کهیر یا جوش های ملایم در کودک مشاهده می شود. در این مواقع برای کنترل تب و تسکین درد کودک از تب برهایی نظیر استامینوفن استفاده کنید.

واکسن MMR

واکسن MMR در مقابل بیماری های سرخک، اریون و سرخجه (سرخک آلمانی) ایجاد مصونیت و ایمنی می کند. این واکسن به طور معمول پس از سن یک سالگی تلقیح می شود و یاد آور آن نیز در سن 4 تا 5 سالگی تزریق می شود. این واکسن دارای ایمن سازی قوی و پایدار بوده و عوارض جانبی بسیار کمی را به دنبال دارد.

واکسن هپاتیت نوع A

ویروس هپاتیت نوع A با ایجاد علایمی نظیر بی اشتهایی شدید، حالت تهوع و استفراغ و یرقان عارضه ی التهاب کبد را در انسان به وجود می آورد.

یرقان ناشی از ویروس هپاتیت نوع A به طور معمول خفیف تر اما شایع تر از یرقان حاصل از ویروس هپاتیت نوع B می باشد چرا که این ویروس به آسانی از طریق آب و غذای آلوده منتقل می شود. این واکسن اندکی گران قیمت اما بسیار مفید می باشد و تزریق آن در سنین بالاتر از دو سالگی توصیه می شود. یادآور واکسن هپاتیت نوع A نیز در دو نوبت و به فاصله ی زمنی 6 ماه انجام  می گیرد.

واکسن هپاتیت نوع B

ویروس ناقل بیماری هپاتیت نوع B از طریق سرنگ آلوده، انتقال خون و تماس جنسی با فردی که حامل بیماری است منتقل می شود. نوزادان نیز ممکن است به واسطه ی مادران مبتلا به این بیماری آلوده و بیمار شوند. ویروس هپاتیت نوع B باعث ایجاد بیماری های خطرناک تر و صعب العلاج تری نسبت به ویروس هپاتیت نوع A می شود.

سه مرتبه تزریق واکسن هپاتیت نوع A می تواند مصونیت پایدار در برابر این بیماری خطرناک را ایجاد کند :

* اولین تزریق باید در بدو تولد نوزاد انجام شود.

* تزریق دوم یک ماه بعد از نوبت اول.

* تزریق سوم 6 تا 18 ماه بعد از اولین نوبت.

این واکسن ممکن است واکنش جانبی خفیفی را در بدن ایجاد کند.

واکسن آبله مرغان

بیماری آبله مرغان معمولاً با تب و بروز سرخ دانه یا التهاب بر روی پوست بدن ظاهر می شود که غالباً با خارش بسیار زیادی همراه می باشد.

این بیماری به شدت واگیردار بوده و به سرعت و سهولت قابل سرایت می باشد.

نوبت اول تزریق این واکسن بین سنین 6 هفتگی تا 10 هفتگی نوزاد انجام می گیرد و نوبت یاد آوری بعد از سن 15 ماهگی تلقیح می شود.

برای کودکان بزرگتر از حد معمول تزریق یک نوبت واکسن در سن 12 سالگی توصیه می شود. توجه داشته باشید که این تزریق در صورتی انجام می گیرد که کودک نوبت های اصلی واکسن را دریافت نکرده باشد.

واکسن حصبه و واکسن هاری

این واکسن ها نیز در هر حال حاضر به منظور پیشگیری از ابتلاء انسان به دو بیماری حصبه (تیفویید) و هاری در جهان تولید شده و مورد بهره برداری قرار می گیرد. امروزه تلقیح این واکسن در ایران به دلخواه والدین و توسط پزشک انجام می گیرد. به دلیل عدم شیوع این دو بیماری در کشور ما ضرورت تلقیح آن در جدول ایمن سازی کودکان قید نشده و در فهرست واکسن های ضروری مطرح نگریده است.

جدیدترین جدول واکسیناسیون به موقع کودکان

 جدول واکسیناسیون کودکان زیر 7 سال که در وقت مقرر مراجعه ننموده اند.