۱) اهمیت تغذیه مناسب در دوران شیرخوارگی و کودکی چیست؟
ـ دو سال اول زندگی برای ارتقاء رشد و تکامل مطلوب و تامین سلامت انسان، دوره ای کلیدی و حیاتی است؛ زیرا در این دوره تاخیر رشد، بیماری های شایع کودکی و کمبود ریزمغذی ها می تواند آثار پایدار و غیرقابل جبرانی در سال های بعد بر جای گذارد. سوء تغذیه در این دوره سبب ابتلا به بیماری ها و افزایش احتمال مرگ و میر و تاخیر در تکامل ذهنی و حرکتی می شود و در درازمدت نیز با نقص عملکرد ذهنی و توانایی جسمی، اختلال در باروری و سلامت دوره نوجوانی و بزرگسالی همراه می شود. روش های نامناسب تغذیه دوران شیرخوارگی از علل مستقیم و عمده سوء تغذیه در طول سال اول زندگی است که زمینه ساز ۴۹% مرگ کودکان زیر ۵ سال و همچنین ابتلای کودکان به بیماری های عفونی و تشدید آنها می شود.
۲) تامین تغذیه مطلوب کودکان از کی باید شروع شود؟
ـ تامین تغذیه مناسب شیرخواران و کودکان خردسال باید قبل از بارداری مادر با تامین تغذیه خوب و مراقبت او شروع شود و با مراقبت های ضروری برای بارداری سالم، زایمان ایمن و حمایت های پس از زایمان برای شروع به موقع و تداوم تغذیه با شیر مادر ادامه یابد. شیر مادر مایه حیات است و حیات هر کودک وابسته است به مواد مغذی و عوامل ایمنی بخش شیرمادر برای مقابله با عفونت ها؛ به ویژه تغذیه انحصاری با شیرمادر یعنی شیرمادر بدون هرنوع ماده غذایی دیگری در ۶ ماه اول عمر به عنوان روش بی نظیر تغذیه و پرورش شیرخواران معرفی شده است.از پایان ۶ ماهگی به بعد، غذاهای کمکی همراه با تداوم شیرمادر تا پایان ۲ سالگی ضروری است.
۳) مراسم هفته جهانی تغذیه با شیرمادر چرا برگزار می شود؟
ـ همه ساله در سراسر جهان مراسم بزرگداشت هفته جهانی شیرمادر از ۱ تا ۷ آگوست برگزار می شود که در کشور ما مصادف با۱۰ تا ۱۶ مرداد است و این، در واقع، یک بسیج همگانی به منظور افزایش آگاهی های عمومی در مورد اهمیت تغذیه با شیرمادر، فراهم کردن اطلاعات و حمایت از تغذیه با شیرمادر است. هر سال برای هفته جهانی شیرمادر شعاری نیز انتخاب می شود که محور فعالیت های سال را مشخص می کند. شعار امسال تقویت و احیای ۱۰ اقدام دوستدار کودک است.
ترویج تغذیه باشیرمادر از سال۱۹۷۰ موضوع مهم و مورد توجه سازمان های بین المللی بهداشتی بوده است. ۱۰ اقدام برای تغذیه موفق با شیرمادر در سال ۱۹۹۱ توسط این سازمان ها برای اجرا در بیمارستان ها به جهان معرفی شد و بیمارستان هایی که ۱۰ اقدام را اجرا می کنند، لوح دوستدار کودک دریافت می کنند. از جمله این ۱۰ اقدام، برقراری تماس پوستی مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد و شروع تغذیه با شیرمادر (آغوز) در ساعت اول تولد، هم اتاقی مادر و نوزاد در تمام مدت شبانه روز، تغذیه شیرخوار به طور مکرر برحسب تقاضای او و عدم استفاده از بطری و پستانک و هر نوع ماده غذایی دیگر و آموزش مادر است.
۴) اقدامات ۱۰گانه چه نقشی در تامین سلامت شیرخواران دارد؟
ـ در مطالعات متعددی به اهمیت و نقش شروع تغذیه باشیرمادر ظرف ساعت اول تولد پی برده اند وآن را به عنوان شاخص کلیدی سلامت در بهداشت پیشگیری مطرح کرده اند. بر این اساس برآورد شده که شروع تغذیه باشیر مادر ظرف یک ساعت اول تولد می تواند مرگ دوره نوزادی را تا ۲۲% کاهش دهد. تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد یک فاکتور مهم برای شروع موفق شیردهی است که ارتباط بین مادرو نوزاد را پس از خروج از رحم دوباره برقرار می کند.
این ارتباط نوزاد را گرم نگه می دارد؛ ضربان قلب و تنفس او را تثبیت می کند و پیوند عاطفی بین آنها را مستحکم می نماید و این پیوند عاطفی علاوه بر ایجاد محیط روانی مناسب رشد و نمو کودک از بسیاری از ناهنجاری های رفتاری و بزهکاری ها در آینده پیشگیری می کند. به علاوه نوزاد، آغوز، این هدیه الهی را به عنوان اولین تغذیه خویش دریافت می کند و در موفقیت حفظ و تداوم شیردهی نیز نقش به سزایی دارد. در مورد تک تک اقدامات ده گانه مطالعات زیادی انجام شده و مستندات بسیاری برای انتخاب آنها وجود دارد؛ تا حدی که شعار امسال هفته جهانی را تجدید و احیای این اقدامات انتخاب کرده اند.
۵) چه انتظاری از خانواده ها و سایر سازمان ها برای ترویج و حمایت از تغذیه با شیرمادر دارید؟
ـ متاسفانه مشاهده می شود که برخی مادران با کوچک ترین مشکل شیردهی، مثل بروز زخم یا شقاق پستان و یا گریه شیرخوار، به تصور ناتوانی خود و ناکافی بودن شیرشان، خودسرانه تغذیه با شیر خشک را شروع می کنند. از مادران تقاضا می شود با اعتقاد به اینکه شیرمادر بهترین تغذیه برای شیرخوار است و با اعتماد به توانایی خود برای تولید بهترین شیر برای شیرخوارشان، به موقع و قبل از هر تصمیمی در مورد روش تغذیه فرزندشان به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند تا با حمایت و آموزش شیردهی بتوانند در این امر حیاتی موفق شوند.
مادران محور و کلید اصلی موفقیت تغذیه شیرخواران باشیرمادر هستند و خود می توانند حامی و ارائه کننده اطلاعات به سایر مادران و نیز فرزندان خود به عنوان مادران آینده باشند و لذا توانمندسازی آنان باید در جامعه و خانواده همواره مد نظر باشد. حمایت مادران شیرده توسط سایر اعضای خانواده و به ویژه همسر در موفقیت مادر در امر شیردهی سهم به سزایی دارد.
ما آموزش دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های پزشکی و پیراپزشکی و تامین کارکنان بهداشتی درمانی مجرب در ارزیابی تغذیه باشیرمادر، شناسایی مشکلات شیردهی، مشاوره وارائه کمک های عملی به مادران برای حل مشکلات شیردهی آنان را به عهده داریم اما آموزش همگانی و ارتقای آگاهی خانواده ها، نوجوانان و جوانان با همکاری آموزش و پرورش و صدا و سیما از اهمیت خاصی برخوردار است.
در این خصوص، تعهد صدا و سیما و مطبوعات در مورد منع نمایش تغذیه مصنوعی درفیلم ها و سریال ها و ترویج فرهنگ تغذیه با شیر مادر با اصلاح باورهای غلط و مقابله با آثار تبلیغات سوء شرکت های تولید و توزیع شیرمصنوعی ضروری است.
