مراقبت های قبل از بارداری1
ارزیابی و مشاوره قبل از لقاح
مراقبت‌های قبل از لقاح عبارت است از اقداماتی که هدف آن تشخیص و اصلاح مشکلات اجتماعی، رفتاری و طبی است که سلامتی مادر یا پیش‌آگهی بارداری را تحت الشعاع قرار می‌دهد. مشاوره قبل از لقاح این امکان را برای خانم باردار فراهم می‌کند که درمورد لقاح و بارداری اطلاعات لازم را به دست آورد و خطرات بارداری را برای مادر و جنین بشناسد و آموزش‌های لازم را در این زمینه کسب نماید.
ارتقای سلامتی مادر قبل از لقاح برای پیش‌آگهی مطلوب بارداری بسیار مهم است.
مشاوره قبل از لقاح در برخی خانم‌ها اهمیت زیادی دارد مثل افرادی که دچار دیابت، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید هستند یا کسانی که کمبودهای تغذیه‌ای ( مثل کمبود اسید فولیک و ویتامین B12 ) دارند و افرادی که در معرض برخی سموم قرار دارند مثل سیگار، الکل، برخی داروها.
مراقبت‌های قبل از لقاح در این افراد عوارض و مرگ و میر نوزادی را کاهش می‌دهد.
مراقبت قبل از لقاح به منظور پیشگیری از ناهنجاری‌های مادرزادی مهم تر از مراقبت‌های دوران بارداری می‌باشد. چون حدود 30% خانم‌ها مراقبت دوران بارداری را در اوایل سه ماهه دوم بارداری شروع می‌کنند (بعد از 13 هفته بارداری) که بعد از زمان اندام زایی (ارگانوژنز) می‌باشد. (دوران اندام زایی بین هفته سوم تا دهم بارداری می‌باشد)
مطالعات مختلف نشان داده است که بارداری برنامه‌ریزی شده پیش‌آگهی خوبی را برای مادر و جنین به همراه دارد.
اجزای اصلی مشاوره قبل از لقاح:
*** تعیین خطرات وابسته به بارداری.
*** آموزش بیمار در مورد خطرات بارداری.
*** شروع اقدامات لازم برای تأمین پیش‌آگهی مطلوب بارداری.
ارزیابی خطر
برای ارزیابی خطرات بارداری روی مادر و جنین باید شرح حال کامل گرفته شود.
مشکلات طبی
خانم‌هایی که قبل از باردار شدن دچار بیماری‌های قلبی- عروقی، فشار خون مزمن، مشکلات کلیوی، آسم، مشکلات انعقادی، بیماری‌های گوارشی، مشکلات کبد و کیسه صفرا، بیماری‌های خونی، دیابت، بیماری‌های تیروئید، بیماری‌های روماتیسمی و بافت همبند، بیماری‌های عصبی- روانی، بیماری‌های پوستی و بیماری‌های عفونی هستند از این مشاوره سود می‌برند و بیماری آنها قبل از باردار شدن باید تحت کنترل قرار گیرد و خطرات بارداری برای مادر و جنین مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر خانم برای کنترل بیماری دارو مصرف می‌کند این داروها باید به داروی ایمن در دوران بارداری تبدیل گردد.
فاکتور سن
سن پایین یا بالای مادر در طی بارداری می‌تواند با عوارض مختلف بارداری همراه باشد:
1. بارداری در سنین نوجوانی (بین 19- 13 سال) با عوارض زیادی همراه است.
2. کم خونی مادر.
3. کم وزنی نوزاد.
4. زایمان زودرس، مرگ و میر شیرخوار در این گروه سنی بالا می‌باشد.
5. احتمال بیماری‌های منتقل شونده از راه جنسی در این گروه سنی بالاتر است و بارداری در این سنین اکثراً ناخواسته می‌باشد چون این مادران هنوز در حال رشد هستند باید کالری بیشتری مصرف کنند.
بارداری در سنین بعد از 35 سال نیز با عوارض جنینی و مادری همراه است. عوارضی که در سنین بالای 35 سال بیشتر دیده می‌شود عبارت است از :
1. زایمان زودرس ناشی از عوارض مادری مثل فشار خون و دیابت.
2. زایمان زودرس خودبخود.
3. اختلالات رشد جنین ناشی از بیماری‌های مزمن مادر و چند قلویی.
4. مشکلات کروموزومی.
5. افزایش احتمال مرگ و میر نوزاد و مادر.
6. به علت افزایش شیوع نازایی در این گروه احتمال بارداری با روش‌های لقاح خارج رحم بالاتر است و با استفاده از روش‌های کمک باروری احتمال چند قلویی، زایمان زودرس و نقایص تولد بالا می‌رود.
سن بالای پدر اثر کمتری نسبت به سن مادر روی جنین دارد. ولی مطالعات نشان داده است که احتمال جهش ژنتیک اسپرم در مردان پیر بیشتر می‌باشد.
