دوران حاملگی ، دورانی است که دندان‌ها و لثه‌ها توجه زیادتری می‌طلبند. بهداشت دهان مادر می‌تواند علاوه بر متاثر کردن سلامت و زیبایی مادر طی و بعد از دوران حاملگی ، سلامت کلی و دندانی نوزاد متولد نشده را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده هنگام حاملگی، پاسخ لثه به تحریکات ناشی از سموم میکروبی تشدید می‌شود. این تغییرات باعث می‌شوند تا انواع بیماری‌های لثه در خانم‌های حامله‌ای که بهداشت دهان خوبی ندارند، رخ دهد.
از طرف دیگر پوسیدگی دندان نیز به دلیل تمایل به مصرف مواد قندی در دوران حاملگی، حالت تهوع و استفراغ‌های مکرر در ابتدای حاملگی و عدم رعایت بهداشت کافی تشدید می‌شود.
در ۳ ماهه سوم بارداری، خانم‌ها تمایل به خوردن غذای کم‌حجم در دفعات زیادتر طی شبانه‌روز دارند؛ بنابراین برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان بهتر است مراقبت‌های دندانی به‌طور دقیق‌تری طی این دوره پیگیری شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که خانم‌های دارای بیماری های لثه، ۶ برابر بیش از دیگران احتمال داشتن زایمان زودرس یا نوزاد با وزن بسیار پایین دارند. با وجود بیماری‌های لثه ، باکتری‌ها می‌توانند وارد گردش خون بیمار شده و سطح ماده‌ای به نام پروستاگلاندین را تا حد زیادی بالا ببرند.
در اواخر دوران حاملگی، به طور طبیعی سطح این ماده افزایش پیدا کرده و باعث زایمان می‌شود بنابراین افزایش زودهنگام این ماده می‌تواند باعث تحریک زایمان قبل از زمان مناسب شود.
ویزیت‌های دوره‌ای طی دوران حاملگی جهت کنترل وضعیت بهداشت دهان و دندان توصیه می‌شود اما روش بهتر آن است که قبل از تصمیم جهت بارداری با بررسی و انجام اقدامات درمانی، خطر انجام درمان‌های پیشرفته در دوران بارداری را کاهش داد.
معمولا اقدامات کنترل بهداشت در دوران بارداری برای مادر و جنین بی‌خطر است؛ هرچند ممکن است با توجه به شرایط خاص هر فرد، دندانپزشک و متخصص زنان توصیه ویژه‌ای داشته باشند.
۳ ماهه دوم بارداری بهترین زمان برای انجام مراقبت‌های دندانی معمول است بنابراین آگاه بودن دندانپزشک از بارداری خانم‌ها و مدت زمان بارداری مهم است.
دندان‌های نوزاد تکامل خود را در بین ماه سوم تا ششم حاملگی آغاز می‌کنند بنابراین رژیم غذایی حاوی کلسیم، پروتئین، فسفر و ویتامین‌های C ، A و D اهمیت فراوانی دارد.
این مساله که در دوران حاملگی، کلسیم دندان مادر کاهش پیدا کرده و دندان مستعد پوسیدگی می‌شود، واقعیت ندارد.
کلسیم موردنیاز جنین از طریق رژیم غذایی مادر تامین می‌شود، نه از طریق کلسیم موجود در دندان مادر. اگر میزان کلسیم رژیم غذایی مصرف شده کافی نباشد، کلسیم موردنیاز جنین از محل‌های ذخیره کلسیم که معمولا استخوان‌ها هستند، تامین می‌شود.
دکتر محمد‌امین نریمانی
متخصص ارتودنسی
