شکم، حاوی معده، روده بزرگ و کوچک، کبد، طحال، لوزالمعده، کلیه، مثانه، کیسه صفرا و اعضاء تولیدمثل میباشد. بیماری یا آسیبهای وارده به هرکدام از اعضاء زیر میتواند موجب درد شکمی شود. در نتیجه، دلدرد میتواند توانائی تشخیص والدین و پزشک را محک بزند. با این حال، خوشبختانه تقریباً همه دلدردها در کودکان در اثر یکی از چهار علت زیر ایجاد میشود:
بیماری های کودک - دلدرد، حاد
یبوست، به همریختگی حاد دستگاه گوارشی (در اثر ویروسها، باکتریها یا رژیم نامناسب)، فشارهای عصبی یا عفونتهای مجاری ادراری.
دیگر علل کمتر شایع دلدرد عبارتند از آپاندیست، ذاتالریه، مونونوکلئوز عفونی و هپاتیت.
علائم و نشانهها
نخستین گام برای تشخیص این است که احتمال آپاندیست رد شود. پس از این اقدام میتوان موارد زیر را در نظر گرفت.
اگر کودک شما اخیراً اجابت مزاج نداشته است و یا مدفوع سفت داشته است، اگر درد متناوب در سمت چپ بدن و به دنبال غذا خوردن داشته است و اگر شکم با لمس کردن درد نمیگیرد احتمالاً یبوست دارد.
اگر شکم کودک بعد از غذا خوردن زیاد یا مواجهه با شخصی که گاستروآنتریت حاد دارد، درد گرفته است. اگر درد بهطور متناوب در بالای شکم یا اطراف ناف بهوجود میآید و یا اگر به دنبال استفراغ، اسهال ایجاد میشود، احتمالاً شخص دچار بههم ریختگی دستگاه گوارش شده است.
اگر کودک شما تب دارد و هنگام ادرار کردن احساس درد میکند و یا دچار تکرر ادرار است دلدرد او احتمالاً مربوط به عفونت مجاری ادراری است. کودک باید توسط پزشک معاینه شود.
اگر درد کودک شما با یکی از علل فوق توجیه نمیشود، کودک را نزد پزشک ببرید.
مراقبت خانگی
با تغییر رژیم غذائی، یبوست را درمان کنید. غذاهائی که جلو یبوست را میگیرند عبارتند از آب میوه و خود میوهها (بهویژه هنگامیکه با پوست خورده شوند) بهجز موز، سبزیجات (بهویژه هنگامیکه خام خورده شوند) شیاف گلیسیرین نیز میتواند برای درمان یبوست مورد استفاده قرار گیرد.
بهجز موارد شدید (یعنی درد حاد بیش از بیست و چهار ساعت) بههمریختگی دستگاه گوارش، معمولاً خودبهخود برطرف میشود. داروهای ضدتهوع میتوانند استفراغ را بهبود ببخشند و حرارت ملایم بر روی شکم میتواند درد را برطرف کند.
دلدردهائی که در اثر فشارهای احساسی بهوجود میآیند، با برطرف شدن فشار تخفیف مییابند. ولی دردهای ناشی از عفونت مجاری ادراری، نیازمند معاینه پزشکی هستند. در صورتیکه دلدرد طول بکشد و یا بدتر شود، با پزشک مشورت کنید.
موارد احتیاط
- هیچگاه برای درمان دلدرد، روی شکم کودک یخ نگذارید. هیچگاه به و مرفین ندهید.
- دردهای ثابت که بدتر میشوند، معمولاً وخیمتر از دردهای متناوب (دلپیچه) هستند.
با این حال، دلپیچه شدید و مداوم نیز بهویژه هنگامیکه خون یا مخاط در مدفوع کودک وجود داشته باشد میتواند نشانگر یک حالت وخیم باشد.
- دلدردی که باعث میشود کودک هنگام راه رفتن به جلو خم شود، باید مورد توجه قرار گیرد. دلدردی که همراه تب و سرفه باشد، میتواند بهعلت ذاتالریه باشد.
دلدردهای شدید و بدترشونده که به دنبال آسیبهای شکمی یا پائین سینه اتفاق میافتند، میتوانند نشانگر آسیب دیدن اعضاء داخلی باشند و در نتیجه، نیازمند توجه پزشک هستند.
درمان پزشکی
اولین کاری که پزشک انجام خواهد داد، این است که با گرفتن یک شرح حال پزشکی کامل، معاینه بالینی کامل و در بسیاری از موارد، آزمایش و رادیوگرافی، علت دلدرد را پیدا کند. اگر با اینکارها علت بیماری تشخیص داده نشد، پزشک چند ساعت کودک شما را تحت بررسی قرار خواهد داد و یا اینکه شما را نزد پزشک دیگری خواهد فرستاد.
کدام دل درد کودکان خطرناک است
مهمترین نکته در دل درد، شدت آن است. اگر کودک با دل درد شدید مواجه بود باید به آپاندیس یا پیچ خوردگی روده نیز مشکوک بود و در دلدرد شدید همراه با استفراغ یا تب باید به پزشک مراجعه کرد.
علت شایع دلدرد عفونتهاست. این عفونتها ممکن است تنفسی،گوارشی یا ادراری باشد که یکی از شایعترین آنها عفونت ویروسی است.
به دنبال این عفونتها کودک، دل درد و اسهال را با هم دارد که اسهال ممکن است آبکی یا همراه با بلغم یا خون باشد.
عفونت تنفسی هم میتواند باعث دل درد در کودک شود؛ همچنین عفونت ادراری نیز میتواند با دل درد همراه باشد.
دل درد در کودکان زیر 6 ماه بالاخص شیرخواران زیر 3 ماه را کولیک و آلرژی به شیر گاو و ریفلاکس معده به مری میباشد و از 6 ماه به بعد عفونت روده و عفونتهای خارج رودهای، حتی سابقه ضربه به شکم میتواند باعث دل درد حاد شود.
مهمترین نکته در جریان دل درد، شدت آن است. اگر کودک با دل درد شدید مواجه بود باید به آپاندیس یا پیچ خوردگی روده نیز مشکوک بود. تغذیه نابجای کودک و پرخوری نیز میتواند باعث دل درد گذرا شود.
اگر دل درد همراه با استفراغ یا تب بود باید به پزشک مراجعه کرد تا در موارد مشکوک بتوان از آزمایش خون،ادرار یا سونوگرافی شکم برای تشخیص علت استفاده کرد.