زمان زیادی به شروع فصل تابستان نمانده و با فرا رسیدن تعطیلی مدارس، بیشتر خانواده ها دغدغه بیکاری فرزندان خود را دارند. معمولا" هر کودکی بنابر علاقه و یا تشخیص خانواده او برای پر کردن اوقات فراغت در فصل تابستان در فعالیت های مرتبط با تحصیل یا هنری و ورزشی شرکت می کند. در این میان ژیمناستیک یکی از پرطرفدارترین رشته های ورزشی است که مورد استقبال قرار می گیرد.
اما همزمان با این حضور سوالات زیادی در ذهن والدین مرور می شود. برخی حتی با توجه به علاقه شدید کودکشان، مانع حضور او در رشته ژیمناستیک می شوند! چرا که بر این باورند که این رشته ورزشی می تواند باعث کوتاهی قد فرزندشان شود. یا حتی برخی انتظار دارند فرزندشان در عرض ۳ ماه بتواند یک ژیمناست خوب شود.
برای پاسخ به این سوالات علم ورزش سراغ یکی از مربیان مطرح رشته ژیمناستیک رفته است. امید شیخ احمدی، کارشناس ارشد تربیت بدنی است و سابقه ۲۸ سال حضور در این رشته را دارد. وی در سال ۸۹-۹۰ مربی تیم ملی رده سنی نوجوانان بوده و در سال ۹۰-۹۱ نیز به عنوان مربی تیم ملی در مسابقاتی که با میزبانی کشور چین انجام شد، حضور داشته است. شیخ احمدی همچنین به عنوان مربی و آنالیزور تیم ملی دانش آموزی در تمام رده های سنی فعالیت دارد. وی یکی از برترین داوران بین المللی کشور نیز می باشد.
بهترین سن برای شروع ژیمناستیک چه سنی است؟
خیلی از خانواده ها معمولا" همیشه این سوال را مطرح می کنند که بهترین سن برای شروع ژیمناستیک چه سنی است؟ آیا کودک در هر سنی می تواند به ژیمناستیک روی آورد و در این رشته موفق شود؟ در پاسخ باید گفت در کشورهای مطرح و مدال آور ژیمناستیک مانند چین، کودکان از سنین ۳ الی ۴ سالگی به ژیمناستیک روی می آورند که البته بهترین سن برای شروع نیز همین سن است. زیرا کودک در این سن خیلی راحت آموزش داده می شود و بیشتر آموزش ها در قالب بازی و فعالیت های آمادگی جسمانی است تا این کودک بتواند برای مراحل بعدی آماده شود.
یعنی کودکانی که سن بالاتری دارند، شانس حضور در ژیمناستیک را ندارند؟
هر کودک یا نوجوانی می تواند در ژیمناستیک حضور پیدا کند اما باید دید که هدف از این حضور چیست؟ یعنی هدف همگانی است یا قهرمانی.
در بحث همگانی کودک یا ورزشکار برای کسب آمادگی جهت ورود به دیگر رشته های ورزشی برای مدتی در ژیمناستیک حضور پیدا می کند اما در بحث قهرمانی ژیمناست می خواهد به صورت حرفه ای این رشته را دنبال کند.
اگر یک کودک کلاس پنجم ابتدایی بخواهد در ژیمناستیک فعالیت کند مانعی ندارد، اما اگر هدف او موفقیت در این رشته باشد، بعید به نظر می رسد. زیرا همانطور که گفتم کودکانی که با هدف قهرمانی به ژیمناستیک روی می آورند از سن حداکثر ۴ سالگی در این رشته حضور پیدا می کنند و می توانند در ۶ سالگی به اولین مقام قهرمانی دست پیدا کنند. اما برای این کودک کلاس پنجم ابتدایی حداقل ۲ تا ۳ سال زمان لازم است تا بتواند مهارت های اولیه را یاد بگیرد. بعد از آن نیز با توجه به تنوع حرکات در ژیمناستیک و چون این رشته ۶ وسیله دارد.
حتی اگر این کودک از فیزیک بدنی و استعداد خوبی هم برخوردار باشد اما این فاصله باعث می شود حضور او حتی اگر موفق هم باشد، نمی تواند به سایر ژیمناست های که از سن ۴ سالگی پا به این رشته گذاشته اند برسد و نتواند جاگاهی کسب کند. هر چند که استثناء همیشه وجود دارد، اما در اینجا ما یک قاعده کلی مطرح است. حتی تا سن ۷ سالگی نیز می توان روی این کودک سرمایه گذاری کرد ولی همانطور که عرض شد، بهترین سن ۴ سالگی است.
یک کودک بر اساس چه فاکتورهای می تواند یک ژیمناست موفق شود؟
در کشورهای پیشرفته روش استعداد یابی و فاکتورهای آن سیستمایک است ولی در کشور ما این استعدادیابی تجربی است، یعنی یک مربی بر اساس تجربه ای که دارد می تواند تشخیص دهد این کودک می تواند موفق شود یا نه؟ ولی در مجموع می توان گفت ما در ابتدا به این موارد توجه می کنیم که کودک سر (جمجمه) کوچکی داشته باشد، مچ دست و پای کودک ضخیم نباشد. دارای قدرت، هماهنگی عصب و عضله و انعطاف پذیری مناسبی باشد همچنین والدین قد بلندی نداشته باشد.
زیرا بارها شاهد این مسئله بوده ایم که یک مربی چند سال با ژیمناست کار می کند اما در سن بلوغ رشد قد او از حد نصابی که ما در نظر داریم بالاتر می رود و تمام زحمات بی نتیجه می ماند. البته فرایند استعدادیابی حتی تجربی، بیشتر از این مواردی است که اشاره شده ولی برای اطلاع خانواده از وضعیت جسمانی کودک موارد قابل درک و تشخیص را مطرح کردم.
آیا هر کودکی می تواند یک ژیمناست موفق شود؟
خیر، هر کودکی که در این رشته حضور پیدا کند، نمی تواند موفق شود. به عنوان مثال در فصل تابستان و برای پر کردن اوقات فراغت، کودکان زیادی به باشگاه های ژیمناستیک روی می آورند اما در نهایت به ندرت می توان ۱۰ ژیمناست را انتخاب کرد که بتواند آینده خوبی در ژیمناستیک داشته باشد.
یک کودک حتی با وجود اینکه از فاکتورهای جسمانی خوبی برخوردار باشد، زمانی می تواند یک ژیمناست خوب شود و آینده خوبی داشته باشد که جسارت و توانایی حضور در این رشته و انجام حرکات آن را داشته باشد. گذشته از خود کودک، خانواده او نیز یکی از مهمترین مسائل در رشد و موفقیت یک ژیمناست هستند. پیگیری فعالیت های کودکشان، اهمیت به تغذیه صحیح و حتی خواب کودک و توجه به نکاتی که مربی از خانواده کودک می خواهد از جمله مهمترین مواردی است که بر عهده خانواده ها می باشد.
ژیمناستیک می تواند رشته مناسبی برای پر کردن اوقات فراغت کودکان در فصل تابستان باشد؟
به عنوان یک مربی که چند سال در این رشته فعالیت دارم، به خانواده ها توصیه نمی کنم که صرفا" برای ۳ ماه فصل تابستان کودکشان را به این رشته بفرستند. لازم است اجازه دهند این کودک حداقل یک سال در ژیمناستیک حضور داشته باشد تا بتواند از مزایای جسمانی آن مانند هماهنگی، قدرت، سرعت و موارد دیگر بهره مند شود.
به عنوان سوال آخر، آیا ژیمناستیک باعث کوتاهی قد می شود؟
متأسفانه بارها شنیده ایم که ژیمناستیک باعث کوتاهی قد می شود. اما این باور صحیح نیست. شاید چون ورزشکاران و قهرمان این رشته از قد کوتاهی برخوردارند چنین باوری در ذهن عموم شکل گرفته باشد، در حالی که یکی از فاکتورهای اصلی برای موفقیت در این رشته قد کوتاه یا متوسط است. اما در مجموع باید گفت اگر این ورزش تحت نظر متخصصان صورت بگیرد که به صفحات رشد و اپی فیز فشار زیادی وارد نشود، فرد از نظر قدی رشد طبیعی خود را خواهد داشت در غیر این صورت می‌تواند مانعی برای افزایش قد باشد، نه تنها این رشته بلکه این یک قاعده کلی برای تمام رشته های ورزشی است.
