شیر دادن مادر به کودک تا پایان دو سالگی ضروری است. زیرا:
1- هنوز بهترین تأمین پروتئین برای کودک است.
2- تا حدود 30 درصد کالری مورد نیاز او را تأمین می کند.
3- مواد ایمنی بخش موجود در آن، طیف حفاظتی مهمی برای کودک دارد و این طفل نوپا را که بسیار متحرک و فعال است و با دست زدن به همه جا و همه چیز، خود را به سهولت در معرض بیماری قرار می دهد از ابتلاء به اسهال و سایر عفونت ها حفظ می کند.
4- تکامل عصبی و روانی کودک را که با شیرمادر آغاز شده، با تداوم و استمرار آن در سال دوم زندگی، کامل می کند.
5- نیازهای عاطفی و روانی او را که برای رشد و تکاملش بسیار ضروری هستند تأمین می کند.
6- با کاهش دفعات بیماری، اثر قابل توجهی در شرایط روحی و روانی و اقتصادی خانواده دارد.
7- اغلب کودکان در ایام بیماری کم اشتها هستند و به کمتر چیزی، به اندازه شیرمادر میل دارند.
8- و بالاخره در جریان اسهال و استفراغ، هیچ چیز به اندازه شیرمادر برای کودک قابل تحمل نیست.
نکات مهم در تغذیه سال دوم زندگی
1- ادامه تغذیه با شیرمادر همچنان مورد تأکید است.
2- شیرمادر بعد از صرف غذای کودک داده شود.
3- دفعات تغذیه به غیر از شیرمادر 4 تا 5 بار در روز است.
4- هنوز باید در غذا تغییراتی داد تا هضم آن آسان تر باشد؛ زیرا اگر غذا یکباره و به صورت آنچه که در سفره خانواده است به کودک داده شود، ممکن است هضم آن برای او مشکل باشد. مثلاً بهتر است برنج به صورت کته و کاملاً نرم شده باشد. می توان آن را با کمی آب خورش نرم وله کرد و به کودک داد.
5- نیاز کودک به کلسیم و پروتئین توسط شیر مادر و مقدار ماست پاستوریزه ای که در روز می خورد تأمین می شود.
6- سفیده تخم مرغ کم کم به همان صورت که درمورد زرده تخم مرغ شروع شده بود به صورت کاملاً پخته و سفت شده شروع، و به تدریج یک سفیده کامل مصرف شود. می توان یک روز در میان یک تخم مرغ کامل به کودک داد.
7- کودک فعالانه در غذا خوردن دخالت داشته باشد و خود غذا را با دست یا قاشق کوچک بردارد و به دهان ببرد.
8- از 11 ماهگی به بعد، زمان انتقال از غذاهای مخصوص به غذای سفره خانواده است.
9- حبوبات از مواد غذایی دارای پروتئین، کربوهیدرات و املاح است. درسال دوم به تدریج بر تنوع حبوبات مصرفی بیفزایید. می توانید آنها را به صورت کاملاً پخته شده همراه با سیب زمینی و با روغن یا کره و ترجیحاً روغن زیتون به کودک بدهید.
10- باید توجه داشت که هنوز هم معده کودک کوچک است و نباید آن را با مقدار زیادی میوه یا آب میوه پر کرد.
11- به کودک یک تا دو ساله تنقلاتی مثل پفک، شکلات، چیپس و... نباید داده شود و در صورتی که فعالیت کودک زیاد باشد بستنی، خرما، بیسکوئیت، بادام و پسته بو نداده ولی ریز شده بعد از غذا به او داده شود تا جای وعده های اصلی غذا را نگیرد.
12- در طول سال دوم، مصرف ویتامین هایA وD و قطره آهن باید ادامه داشته باشد و این مشکل که آهن موجب سیاهی دندان ها می شود نباید مانع مصرف آن شود بلکه باید قطره را با قاشق چایخوری در عقب دهان کودک ریخت و متعاقب آن به او آب داد و با پارچه ای تمیز روی دندان های کودک را تمیز کرد.
13- در اواخر سال دوم احساس استقلال کودک بیشتر می شود ، خودش غذا می خورد و از همه ی غذاهای سفره خانواده به دلخواه انتخاب می نماید. مادران دراین مرحله از زندگی باید به مصرف مواد غذایی کافی و پر انرژی که برای رشد کودک لازم است، توجه نمایند.
نکات مهم رفتاری در تغذیه ی کودک
در هنگام غذا دادن به کودک بایستی مواردی را رعایت کرد که کودک با اشتها و علاقه بیشتری غذا بخورد. حال ما به ذکر این نکات می پردازیم:
1- کودک باید در زمان خوردن غذا در وضعیت راحتی قرار گیرد و غذا نزدیک او باشد تا بتواند به راحتی بدون این که تحت فشار قرار گیرد، غذا بخورد. این کار موجب می شود ریخت و پاش کودک کمتر شود.
2- بشقاب و لوازم غذا خوردن باید از جنس نشکن باشد. در صورت شکستن ظرف ممکن است کودک احساس نا امیدی کند و یا والدین عصبانی شوند.
3- قاشق نباید زیاد گود باشد و لیوان نیز باید به اندازه ای باشد که کودک به راحتی آن را بگیرد.
4- خوردن سوپ برای کودک سخت است ولی اگر کمی قوام آن غلیظ باشد کودک می تواند آن را با قاشق بخورد.
5- رنگ مواد غذایی می تواند در اشتهای کودک و علاقه ی او به غذا تأثیر بگذارد. خوردن غذاهایی با رنگ های سبز، نارنجی و زرد برای آن ها جالب است. برای این کار می توان از سبزیجات برگ سبز، هویج و... استفاده کرد.
6- آب میوه ی طبیعی بهتر از نوع صنعتی آن است چرا که به نوع صنعتی آن ماده ی قندی، رنگ و ماده ی معطر اضافه شده است.
7- دادن وقت کافی در زمان صرف غذا بسیار مهم است و باید از شتاب و عجله درهنگام غذاخوردن پرهیز کرد.
8- باید بی علاقگی کودک را نسبت به یک ماده ی غذایی پذیرفت و یک ماده ی خوراکی دیگر را جایگزین کرد.
9- غذا خوردن در یک ساعت معین می تواند سبب تحریک اشتهای کودک شود.
10- خستگی کودک مهم ترین عامل از بین بردن اشتهای اوست. بهتر است بعد از استراحت به کودک غذا داده شود.
11- کودک در یک محیط آرام بهتر غذا می خورد. مشاجره، بلند کردن صدای رادیو و تلویزیون، وهمچنین رفت و آمد زیاد حواس کودک را پرت می کند و تمایل او به غذا خوردن کم می شود.
12- دادن غذای یکنواخت و تکراری سبب بیزاری کودک می شود. حتی اگر غذایی که مورد علاقه ی کودک است، پشت سرهم و تکراری به کودک داده شود، از خوردن آن امتناع خواهد کرد.
13- هنگامی که رفتار کودک غلط است باید عکس العمل ثابتی نشان داد، مثلاً اگر بشقاب یا قاشق یا غذا را پرت کرد، نباید گاهی اوقات خندید و گاهی تنبیه کرد، بلکه باید رفتاری را در پیش گرفت که کودک احساس کند، کارخوبی انجام نداده است.
14- نخوردن برخی از غذاها ممکن است به علت تقلید کودک از اطرافیانش باشد.
شاید مشکل بد غذایی کودک شما مربوط به شیوه ی غذا دادن شما به او باشد.در مورد نحوه غذا دادن به کودک خود توصیه هایی را می کنیم که امیدواریم مفید باشد:
اصول رفتار با کودک یک تا سه سال
1- در صورتی که کودک مایل است با دست غذا بخورد، نباید جلویش را بگیرید. به طور مثال نباید به خیال خود، برای تقویت احساس استقلال، یک قاشق به دست کودک داده و با قاشق دیگر به او غذا بخورانید.
2- استفاده از قاشق برای کودک نوپا ضرورت دارد ولی ممکن است نیاز به کمک داشته باشد.
3- کودک نوپا نیاز به مکان نسبتاً خلوت برای غذا خوردن دارد، چون مدت تمرکز او کوتاه است یعنی صدای بلند رادیو، تلویزیون یا رفت و آمد خواهر و برادر یا مشاجره می تواند توجه او را ازخوردن غذا منحرف کند.
4- استراحت قبل از خوردن غذا و قرار دادن زمان ثابت برای صرف غذا اهمیت خاصی دارد.
5- اجرای برنامه ثابت نه غذای یکنواخت، سبب آرامش کودک می شود، یعنی بشقاب و قاشق همیشگی را استفاده کنید یا نحوه ی آماده کردن کودک برای غذا خوردن یکسان باشد.
6- اشتهای کودک مانند خلق و خوی او متغیر است. بهتر است روزی که کودک اشتهای کمتری دارد و غذای کمی می خورد، اصرار نکنید که حتماً غذای بشقابش را تمام کند.
7- قدرت تقلید کودک در این سن زیاد است و رفتارهای اعضای خانواده ( خواهر- برادر یا والدین ) را تقلید می کند لذا نباید افراد خانواده رفتار نامناسب در هنگام غذاخوردن داشته باشند
8- کودک غذای گرم را دوست دارد. البته نباید خیلی داغ و یا سرد باشد.
9- کودک دوست دارد با غذا بازی کرده و ریخت و پاش کند، بنابر این نباید انتظار داشت کودک آداب غذا خوردن را رعایت کند.
10- کودک نوپا فقط 10-5 دقیقه حالت نشستن را تحمل می کند و به طور معمول قبل از اتمام غذا، سفره را ترک کرده و دوباره برمی گردد.
11- رنگ و ظاهر غذا توجه کودک را به خود جلب می کند و در نتیجه به طور طبیعی او غذا را دست کاری خواهد کرد.
