یک متخصص تغذیه درخصوص چاقی کودکان گفت: تعریف چاقی روی منحنی مشخص میشود؛ بدین صورت که اگر BMI (نسبت وزن به کیلوگرم و مجذور قد به متر که این شاخص نشاندهنده مقدار توده چربی بدن است) کودکان، از صدک 85 بیشتر باشد، نشاندهنده چاقی است.
سید مجید هاشمی در گفتگو با خبرنگار مهرخانه، علت ایجاد چاقی در کودکان را کمتحرکی، بینظمی در غذا خوردن، پرخوری، داروها، علل ارثی و بیماریهایی نظیر مشکلات تیروئیدی، دیابت و غیره دانست و افزود: چاقی کودکان بستگی به وزن خود کودک دارد و نه وزن پدر و مادر یا سایر اعضای خانواده او. پدر و مادر چاق معمولاً شانس اینکه کودک چاق شود را بیشتر کرده و زمینه ارثی ایجاد میکند، ولی این بدان معنی نیست که وزن کودکان چاق را به دلیل ارثی بودن کنار بگذاریم و نادیده بگیریم.
چاقی کودکان در دختران باعث بلوغ زودرس و کوتاهی قد میشود
این متخصص تغذیه در ادامه به خطرات ناشی از چاقی کودکان اشاره کرد و گفت: چاقی در دختران باعث بلوغ زودرس و کوتاهی قد، و در پسران سبب عدم رشد به موقع قدی و بلوغ میشود و مشکلات کمر، زانو و گردن و اختلالات خواب ایجاد میکند و موجب خروپف شبانه و کمبود اکسیژن در زمان خواب و نیز بروز بیماریهای مزمن میشود.
هاشمی ادامه داد: چاقی کودکان شانس افزایش ابتلا به فشار خون را بالا میبرد و باعث بروز بیماریهای دیابت و قلبی- عروقی میشود.
اصلاح الگوهای غذایی کودکان
هاشمی راه درمان چاقی را افزایش تحرک و اصلاح الگوهای غذایی دانست و بیان کرد: نمیتوان برای کودکان، مانند بزرگسالان، رژیم غذایی کاهش وزن تجویز کرد، بلکه رژیم غذایی کودکان باید بهگونهای باشد که کودک صرفاً وزن اضافه نکند و به مرور زمان با رشد قدی، چاقی او مرتفع شود.
وی تأکید کرد: همچنین الگوهای غذایی با توجه به سن باید مرتب عوض شود؛ چراکه با توجه به افزایش سن و قد کودک، نیازهای او تغییر میکند.
این متخصص تغذیه ادامه داد: در کارت سلامتی کودکان منحنیهای BMI هست که خانوادهها نیز میتوانند قد بچهها را به متر به توان دو برسانند؛ به طور مثال اگر کودکی 130 سانت قد دارد، 1.3 را به توان دو برسانند و وزن کودک را بر عدد به دست آمده تقسیم کنند که به این عدد BMI کودک گفته میشود. اگر در آن منحنی، BMI از خط 85 ام نسبت به سن او بالاتر رفته بود، کودک چاق محسوب میشود. این منحنی را باید پدر و مادر داشته باشند و از سه سال به بعد منحنی BMI قابل استفاده است. زمانی که خانوادهها برای ثبتنام دبستان میروند، پایش رشدی انجام میشود که به خانوادهها منحنی رشد داده میشود و یک نسخه آن در مدارس موجود است.
سه اشتباه خطرناک خانوادهها درباره چاقی کودکان
در ادامه هاشمی به سه اشتباه خطرناک خانوادهها در خصوص چاقی کودکان اشاره کرد و گفت: ارثی بودن چاقی در کودکان به این معنی نیست که خانوادهها بچه را رها کنند و این اشتباهی است که برخی خانوادهها میکنند؛ در صورتیکه کودکی که به صورت ارثی چاق شده است نیز نیاز به مراجعه به پزشک دارد. اشتباه دیگری که خانوادهها انجام میدهند این است که فکر میکنند چون کودکشان در سن رشد است، نیازی به کنترل چاقی کودک خود ندارند؛ در حالیکه چون کودک در سن رشد است، روش رژیم و مدیریت کردن چاقی او با بزرگسال متفاوت است. به بزرگسال ِچاق رژیمی داده میشود که وزن کم کند، اما به کودک ِچاق رژیمی داده میشود که چاقتر نشود نه اینکه وزن کم کند.
وی درخصوص اشتباه سوم خانوادهها در مواجهه با چاقی کودکانشان گفت: اشتباه بعدی که خانوادهها مرتکب میشوند این است که فکر میکنند کودک بالای هشت سالشان با انجام ورزش حرفهای رشد قدی نخواهد داشت که اینطور نیست؛ اگر کودک مربی حرفهای داشته باشد، این اتفاق رخ نخواهد داد.
سن مناسب ورزش حرفهای برای کودکان
این متخصص تغذیه راه پیشگیری از چاقی در کودکان را آموزش تغذیه و افزایش تحرک روزانه دانست و گفت: کمکردن ساعتهای تماشای تلویزیون و کامپیوتر و خواب بهموقع و افزایش بازیهای بچگانه و تنظیم ساعت خواب کودک؛ و بهطور کلی اصلاح الگوهای رفتاری کودکان، باعث جلوگیری از چاق شدن آنها میشود. کودکان باید حداکثر ساعت 10 شب بخوابند و 8 ساعت در شب و نیم تا یک ساعت در روز خواب داشته باشند.
وی در خصوص ورزش کودکان گفت: حدوداً از سن دبستان باید ورزشهای خاص و حرفهای کودکان شروع شود مانند ورزشهای هوازی یا حرفهایتر نظیر شنا و ژیمناستیک. ورزشها سه بار در هفته و هر بار یک ساعت باید باشد، اما در سنین کمتر از هشت سال ورزش حرفهای توصیه نمیشود؛ مگر شنا در حد آموزشی و همان بازیهای بچهگانه کافی است.