سن مناسب برای بارداری مساله‌ای است که تاثیرات آن بر سلامت مادر و جنین انکارناپذیر است. بر این اساس متخصصان، سنین بیست و چهار تا بیست و پنج سالگی را به عنوان بهترین سن بارداری می‌شناسند و بر سنین زیر بیست و بالای سی و پنج سالگی، به عنوان نامناسب‌ترین سنین برای بارداری تاکید می‌کنند.
علت تاکید بر سن بیست و چهار سالگی، کمتر بودن سیکل‌های بدون تخم‌گذاری و بالا بودن قابلیت باروری در یک خانم است. همچنین به نظر می‌رسد جدای از مسائل فیزیولوژیک، آمادگی روحی، عاطفی و اجتماعی کافی در این سن برای مادر شدن فراهم آمده است.
با نگاهی به دو نسل پیش از خود یعنی مادر‌ها و مادربزرگ‌هایمان درمی‌یابیم سقط اولین فرزندانشان به علت پایین بودن سن مادر که معمولا از پانزده یا شانزده سالگی آغاز می‌شد، زیاد اتفاق می‌افتاد. امروزه یافته‌های پزشکی ثابت کرده است بارداری در سنین زیر بیست سالگی، مادر را با خطر زایمان زودرس، وزن‌گیری ناقص نوزاد و سقط جنین روبه‌رو می‌کند.
همچنین خانم‌ها در این سنین از نظر روحی و عاطفی آمادگی لازم را برای پذیرش مسئولیت مادرشدن ندارند که بی‌شک این مساله آنها را با چالش‌های خاصی پس از زایمان نیز روبه‌رو می‌کند.
متخصصان با اشاره به بروز عوارض قبل و پس از زایمان در بارداری‌های زیر بیست سالگی خطرات حین بارداری را برای مادران بسیار جوان شامل زایمان زودرس، فشارخون بالای مادر، بروز کم‌خونی در مادر، مرگ مادر، مرگ جنین و رشد ناکافی جنین داخل رحم می‌دانند و بر احتمال بروز عوارضی چون پیشرفت نکردن زایمان به دلیل تکامل ناکافی لگن، پارگی‌های نسج کانال زایمانی، خونریزی‌های حین و پس از زایمان ناشی از کم‌خونی مادر و در نهایت جمع نشدن رحم نیز تاکید می‌کنند. گرچه نباید از خطرات بروز عفونت و خونریزی پس از بارداری نیز در بارداری‌های زیر بیست سالگی غافل شد.
عوارض بیشتر در بارداری پس از 35 سالگی
امروزه با توجه به افزایش سن ازدواج، بارداری در سنین بالای 35 سال افزایش یافته است. به این علت پرسش‌های زیادی ذهن مادران را در مورد نکاتی که باید برای یک بارداری سالم و کم‌خطر در محدوده سنی بالاتر رعایت کنند، اشغال کرده است.
بی‌شک مشاوره قبل از بارداری نقشی اساسی در پیشگیری از عوارض بارداری در سن بالا دارد که شامل تست‌های غربالگری پیش از بارداری و انجام آزمایش‌های کم‌خونی، بررسی عفونت ویروسی، چکاپ‌های لازم از حیث نداشتن بیماری‌های غدد و متابولیک و اتخاذ روش درمانی و کنترلی در صورت نیاز می‌شود.
همچنین آزمایش‌های غربالگری سه ماهه اول و دوم بارداری در همه سنین با هدف اطمینان یافتن از سلامت جنین انجام می‌شود که بر این اساس در سه ماهه اول بارداری با انجام سونوگرافی و آزمایش تخصصی خونی می‌توان میزان احتمال ناهنجاری‌های کروموزومی جنین را تشخیص داد و اگر در این نوع آزمایش، تشخیص احتمال وجود ناهنجاری کروموزومی بالاتر از حد قابل تعریف داده شود با برداشت مقداری از مایع اطراف جنین یعنی مایع آمنیوتیک (amniocyntesis) می‌توان به طور قطعی از سالم بودن جنین در سه ماهه دوم بارداری اطمینان یافت.
البته در بسیاری کتب تخصصی اصولا بر انجام تست آمنیوتیک در بارداری‌های بالای 35 سال حتی در صورت منفی بودن نتیجه آزمایش‌های اولیه تاکید می‌کنند. بی‌شک اجازه سقط برای جنین دارای ناهنجاری کروموزومی تا قبل از 20 تا 18 هفتگی داده می‌شود.
نباید فراموش کرد با افزایش سن بارداری خطر سقط جنین، کنده شدن جفت، افزایش فشار خون و دیابت بارداری و مرگ‌های غیرقابل توجیه داخل رحمی افزایش می‌یابد. بر این اساس توصیه می‌شود خانم‌ها در صورت امکان تا پیش از سی و پنج سالگی اقدام به بارداری کنند.
دیابت؛ خطری که نباید نادیده بگیرید
مادرانی که در سن بالا باردار می‌شوند باید به لحاظ دیابت نیز مورد آزمایش قرار بگیرند و اگر مشکلی داشتند رژیم غذایی خاصی برای آنها تجویز شود. گرچه در مشاوره قبل از بارداری بررسی وضع مادر از حیث قند، چربی، فشار خون و تیروئید صورت می‌گیرد و بر رعایت رژیم غذایی مناسب و کنترل وزن مادر نیز تاکید می‌شود.
در ادامه نیز مادر باردار طی هفت ماه اول بارداری هر ماه و از 7 تا ۹ ماهگی هر دو هفته یکبار و در ماه نهم هر هفته به لحاظ فشارخون مورد بررسی قرار می‌گیرد و میزان پروتئین موجود در ادرار و ورم اندام او بررسی می‌شود.
بارداری بی‌خطر با الگوی زندگی سالم
بارداری در سنین بالا همیشه خطرناک نیست و بسیاری از تحقیقات نشان داده است خانم‌هایی که از سلامت عمومی برخوردارند و اندام فیزیکی مناسب دارند با عوارض بارداری و جنینی کمتری در سنین بالای سی و پنج سالگی روبه‌رو هستند.
به بیان دیگر افزایش آگاهی و ارتقای مراقبت‌های طبی و بهداشتی پیش از بارداری و طی آن، به کاهش خطرات بارداری در سنین بالا منجر می‌شود. در یک کلام؛ رمز بارداری سالم و کم‌خطر در هر سنی در کنار انجام بررسی و مراقبت‌های پزشکی، در داشتن یک شیوه زندگی سالم خلاصه می‌شود که شامل رژیم غذایی مناسب، داشتن تحرکات جسمی متناسب با شرایط باردار، مصرف نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم از سوی مادر می‌شود.
