اگر نحوۀ ساخت یک برج را به کودکتان نشان دهید و سپس به او اجازه بدهید که خودش این کار را انجام بدهد، اگر بتواند از عهدۀ این کار بر آید، خوشحال میشود. اما اگر نتواند کارش را کامل کند، احتمالاً ناراحت شده و گریه میکند.
وقتی کودکتان شما را در حالی که دکمههایتان را میبندید، ببیند، متوجه میشود که این کارِ معمول بزرگسالان است؛ با این حال دست از تلاش برنمی دارد. اما اگر دارای مهارت حرکتی دقیقی برای چنین کاری نباشد، از تلاشهایش ناامید میشود.
باید به او اجازه بدهید و او را تشویق کنید تا کارهایی را که با تواناییهای او همسو هستند، به طور کامل انجام دهد. اجازه بدهید که سعی کند با یک پارچ کوچک داخل فنجانش شیر بریزد و به او یک دستمال بدهید تا بینیاش را پاک کند، اما انتظار نداشته باشید کارهایی را که فراتر از مهارتهای حرکتی او هستند، انجام دهد. کارهایی مانند کشیدن تصویر یک چهره، استفادۀ درست از لگن دستشویی، پیدا کردن کفشها، کت و اسباب بازی مورد علاقهاش، در فهرست کارهای ماه بعد او قرار دارند.
شیوه ای زیرکانه برای اندازهگیری مهارت خود شناسی کودکتان: روبروی او بنشینید و یک عروسک یا خرس عروسکی بینتان قرار دهید. از او بخواهید که چشمان عروسک را به شما نشان دهد. اگر از جایی که نشسته است به چشمان عروسک اشاره کند، معلوم میشود هنوز کاملاً نمیداند که پشت عروسک به شما و صورتش روبروی اوست. اگر عروسک را بچرخاند تا چشمانش را به شما نشان دهد احتمالاً میداند که زاویه دید او با زاویه دید شما فرق دارد.
اهمیت مهارت خودشناسی به قدری است که با توانایی اجتماعی او در ارتباط است. همین که کودکتان متوجه شود که دیگران زاویه دید متفاوتی دارند، به زودی متوجه میشود که افراد در صحبتها و تفکراتشان نیز دیدگاههای مختلفی دارند.
توانایی جدید در کودکان میتواند بسیار لذتبخش باشد. هنگامی که برای صرف شام در رستوران منتظر سفارشتان نشستهاید، سکهای را زیر دستمال سفره پنهان کنید. حواس کودکتان را پرت کنید و به سرعت سکه را زیر فنجان پنهان کنید. او قبل از هر چیز زیرِ دستمال را نگاه میکند. همین که کودک ببیند که سکه زیر دستمال نیست، زیر میز، بشقابها و بالاخره زیر فنجان را نگاه میکند و از اینکه آن را پیدا کرده است، بسیار خوشحال میشود.
آگاهی از اینکه اشیاء هنوز وجود دارند و از بین نرفتهاند، باعث میشود که به دنبال اشیاء گم شدهمان (کلید، کلاه و...) بگردیم. برای همین است که کار شعبدهبازها برای افراد بزرگسال جالب است، زیرا به ظاهر خرگوش را ناپدید کردهاند، درحالی که ما میدانیم چنین چیزی امکان ندارد.
وقتی کودکتان با دوستش بازی میکند و با گفتن «مال منه»، ادعای مالکیت چیزی را میکند، شاید اولین چیزی که به ذهنتان برسد این باشد که او را به سهیم کردن داراییهایش با دیگران تشویق کنید. اما قبل از این کار برای تقویت مهارت رو به رشد خودشناسی کودکتان حقیقت آن را تأیید کنید : بله، این پتو مال توست: