top
اهمیت تغذیه کودکان در دوران پیش دبستانی

اهمیت تغذیه کودکان در دوران پیش دبستانی

کارگروه پزشکی پرتال جامع وتخصصی کودک: سال‏های آغازین زندگی کودک، یکی از مهم‏ترین دوره‏های رشد او به شمار می‏آید و آنچه در این دوران رخ می‏دهد به‏طور اساسی بر رشد بعدی کودک اثرگذار است. از آنجا که اساس شخصیت فرد در دوره پیش‏دبستانی شکل می‏گیرد. محققان و صاحب‏نظران ارایه آموزش‏های اثر بخش در این دوران را برای رشد بعدی کودک بسیار مهم می‏دانند.

اهمیت تغذیه کودکان در دوران پیش دبستانی
تعریف و اهمیت تغذیه
تعریف غذا: به کلیه مواد خوردنی، آشامیدنی که بوسیله موجودات زنده مصرف و به عنوان منبعی از انرژی و مواد مغذی به مصرف سوخت و ساز بدن می رسد غذا گفته می شود .
یکی از عوامل موثر درحیات هر موجود زنـــــده غذا می باشد و ادامه زندگی بدون دسترسی به غذای مناسب امکان پذیر نیست. همین ماده غذایی در صورتی که ناسالم و غیر بهداشتی باشد نه تنها برای تامین نیازهای بدن مفید نیست بلکه می‏تواند عامل بـــروز بیماریهای گوناگونی از جمله مسمومیتها، بیماری‏های روده‏ای آلرژی، سوء تغذیه و غیره شود.
- طی تحقیقاتی که در کشور ما شده است حدود 25 % مواد غذایی تولید شده به دلیل فساد آنها تبدیل به زباله می شود
- رعایت بهداشت مواد غذایی در مراحل : تهیه و تولید ، توزیع و عرضه موجب میشود تا ماده غذایی سالم با کیفیت بالای بهداشتی به دست مصرف کننده برسد .
- بیشتـرین آلودگی در مواد غذایی بر اثر بی احتیاطی در مراحل مختلف بوجود می آید داشتن اطلاع از اصول نگهداری صحیح مواد غذایی  و استفاده از مواد غذایی بسته بندی شده و توجه به مشخصات وبرچسب مواد غذایی به استفاده از مواد غذایی سالم کمک می کند
بکار بردن نکات ایمنی در تغذیه کودک بسیار ضروری است زیرا کودکان در برابر بیماریها بویژه بیماریهای ناشی از غذا آسیب پذیرترند زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز تکامل نیافته و همچنین معده آنها اسید کمتری تولید میکند که این مسأله موجب تسهیل ورود میکربها به دستگاه گوارش آنها و نهایتا بیمار شدن آنها می‏گردد. نکاتی برای حفظ ایمنی غذای کودک پس از تعویض پوشک بچه و یا هر عمل دیگری که موجب آلودگی دست شما می‏شود دستتان را با آب گرم و صابون بشویید و اجازه ندهید که این آلودگی‏ها به کودک شما منتقل شود. کلیه لوازم آشَپزخانه را که در تماس با غذای کودک است با آب داغ و مواد شوینده تمیز کنید. اگر بیمار هستید حتی الامکان از تماس با کودک مواد غذایی و وسایل مربوط به غذای کودک دوری کنید و در صورت تماس نکات بهداشتی را جهت جلوگیری از سرایت عوامل بیماریزا رعایت کنید. مستقیما از ظرف غذای اصلی به کودک غذا ندهید. بزاق روی قاشق، غذای باقیمانده در ظرف را آلوده می‏کند. به جای این کار مقداری از غذا را به اندازه یک وعده و با استفاده از یک قاشق تمیز بریزید. اگر از غذای کودک تجاری استفاده می‏کنید، به بسته بندی، درب و دکمه ایمنی (نشانه پلمپ شده در قوطی است) آن دقت کنید. به کودک تا قبل از شش ماهگی عسل و شربت ندهید. عسل و شربتها می‏توانند اسپور کلستریدیوم بوتولینوم باشد. سیستم ایمنی بزرگسالان و کودکان بزرگتر می‏تواند از رشد اسپورهای بلعیده شده ممانعت کند اما در شیرخوار این اسپورها توانایی رشد و ایجاد بوتولیسم را دارند. تا پیش از یک سالگی از دادن سفیده تخم مرغ، کیوی،  خربزه، پنیر، عسل، توت، بادام زمینی، آلبالو، اسفناج، کلم و گیلاس به کودک جدا پرهیز کنید. شیر خشک آماده شده و یا غذای باقیمانده در دمای اتاق برای بیش از 2ساعت غیر قابل استفاده است. بیش از آماده‏سازی شیر خشک یا غذای کودک به توصیه‏های تولید کننده که روی برچسب ذکر شده توجه فرمایید. بعد از شیردادن از طریق پستان، کودک را باید به صورت مورب در آغوش گرفت و به پشت او زد تا هوایی را که بلعیده است به صورت آروغ خارج کند. در آغوش داشتن طفل موقع شیر دادن و حفظ آرامش محیط الزامی است.
تاثیر نماز بر سلامت روانی کودکان
رب اجعلنی مقیم الصلوه و من ذریتی ربنا و تقبل دعاء
 پروردگارا !  من و فرزندانم را از اقامه کنندگان نماز قرار ده و دعای مرا قبول فرما. سوره مبارکه ابراهیم ـ آیه شریفه 40
عبارت مشهور"العلم فی الصغر، کالنقش فی الحجر"(دانش در کودکی، مانند نقش پایدار در سنگ است)، امروزه با پیشرفت دانش پزشکی و روان پزشکی و به خصوص با پیدایش روان کاوی توجیه کامل علمی پیدا کرده است. روان شناسی مدرن، با تداعی از مکتب روانکاوی فروید و نظریات "ژان پیاژه"، "جان باولف" و بسیاری از دانشمندان دیگر، به ما می‏گوید که مهمترین دوران زندگی بشر که به وجود آورنده شخصیت نهایی او خواهد بود، دوران کودکی است. بر این اساس هر قدمی که در جهت ایجاد سلامت روانی اطفال برداشته شود، به نوبه خود سبب ایجاد جامعه‏ای سالم و موفق خواهد شد. اما بزرگ‏ترین موهبتی که ممکن است در جهت ایجاد سلامت روانی نصیب یک طفل نورسیده گردد، پای گذاشتن او در خانواده‏ای مؤمن و نمازگزار است. تعالیم آیین حیات بخش اسلام که حتی کوچکترین مسائل بشری را بدون پاسخ نگذاشته است، از همان بدو تولد نوزاد برای او برنامه‏ها و روش‏های متعددی دارد که عمل به آنها ضامن سعادت و سلامت همیشگی انسان است. از جمله در بعد سلامت روانی، آیین اسلام به والدین و به خصوص پدر، مؤکداً حکم کرده است که مثلاً نام نیک بر بچه بگذارند و امروز علمای روان شناسی متفقاً به این نتیجه رسیده‏اند که چگونه نام یک کودک در شکل‏گیری شخصیت او تأثیرگذار است و چگونه یک نام بد ممکن است، موجبات تحقیر کودک(مثلاً تمسخر او توسط همسالان) و در نتیجه تزلزل شخصیتش گردد و یا هنگامی که روانکاوی در قرن بیستم، حکایت از حضور تظاهرات نهفته اما مقتدر جنسی در وجود اطفال می‏کند ، آنگاه مفهوم عمیق آن بخش عظیم از احادیث و روایات معصومین(ع) که مثلاً بوسیدن دختران توسط مرد نامحرم را بعد از 5 ، 6 سالگی منع کرده‏اند. در هر صورت کودکی که در خانواده مؤمن و نمازگزار به دنیا می‏آید و زمزمه حیات بخش اذان و اقامه در گوش راست و چپش نخستین نغمه زندگی او می‏گردد، کودکی است که گام در مسیری سعادت‏بخش گذاشته است. تغذیه کودک تا دو سال به وسیله شیر مادر و بهره‏مندی کامل او از آغوش پرمهرش که یک موهبت اسلامی است به او ایمنی محیرالعقولی در مقابل بخش عظیمی از بیماری‏های روانی می‏بخشد، مثلاً احتمال اضطراب یا افسردگی که بر اثر جدایی از مادر به وقوع می‏پیوندد، بسیار کم می‏شود. چرا که امروزه روشن شده است اکثر کسانی که به دام مهلک اعتیاد گرفتار می‏آیند کسانی هستند که در کودکی، از شیر و آغوش مادران‏شان محروم بوده‏اند. شیوع اسکیزوفرنی که خطرناک‏ترین و مهلک‏ترین بیماری در روان پزشکی است در بچه‏های خانواده‏های مسلمان و نمازگزار بسیار کم است، چرا که علم امروز ثابت کرده است که بروز اسکیزوفرنی، ارتباط معنی‏داری با وجود سیستم زن‏سالاری در اداره خانواده‏ها دارد که مسلماً در خانواده های نمازگزار، با رعایت اصول درخشان قرآنی، از قبیل(الرجال قوامون علی النساء) قدم بزرگی در جهت کاهش میزان ابتلا به این اختلال برداشته می‏شود. همچنین درباره آثار مثبت و متعدد، قانون مؤکد اسلامی مبنی بر آزاد گذاشتن کامل کودکان تا سن 7 سالگی و پرهیز از تنبیه و محدودیت برای آنها می‏توان تعمق بسیار نمود. اما بعد دیگر، تأثیری است که نماز به طور مستقیم بر حالات روانی اطفال دارد و آن بر اثر نماز خواندن خود کودک حاصل می‏شود. شروع نماز در سنین کودکی سبب می‏شود که او این صفت حسنه را به صورت یک عادت معمول و سازنده در جسم و روان خود، ملکه نماید و جزو برنامه‏های همیشگی زندگی خود، قرار دهد و در نتیجه از همه فواید نماز، در بعد سلامت روانی در آینده برخوردار گردد. به علاوه با شروع نماز در دوران کودکی، مفاهیمی مثل خدا و مذهب و دستوراتی مثل تعالیم اسلامی، چنان در ذهن پذیرنده و شفاف کودک که هنوز سنگینی و تیرگی گناهان ظرفیت‏های فکری و مغزی او را آلوده نکرده است، جای می‏گیرد که امکان شک و تردید در این زمینه در آینده بسیار کاهش می‏یابد. این نکته به خصوص باید مورد توجه خانواده‏هایی قرار گیرد که با وجود آن که خود را مسلمان می‏دانند اما وقتی که فرزندشان به سن تکلیف می‏رسد او را به بهانه این که: "هنوز خیلی کوچک است !" به خواندن نماز تشویق نمی‏کنند. این مسئله که با کمال تأسف به خصوص در مورد دختر بچه‏ها که سن تکلیف آنها پایین‏تر است(9 سالگی)، شیوع بیشتری دارد، مسبب عوارض مخرب بسیاری در آینده کودک خواهد شد. در حقیقت پدر و مادرانی که با دلسوزی ساده‏اندیشانه، فرزند خود را به برپاداری نماز تشویق نمی‏کنند، خیانت بزرگی از جهت محروم نمودن کودک خویش از این نعمت بزرگ مرتکب می‏شوند. چرا که به این ترتیب گویی به آلودگی کودک خویش، به انواع گناهان و انحرافات و بدبختی‏ها و بیماری‏های جسمی و روانی، رضایت داده‏اند و او را به خسارت سنگین در دنیا و آخرت محکوم نموده‏اند. به همین دلیل است که آیین مقدس اسلام و به خصوص ائمه بزرگوار شیعه(ع) با توصیه‏های مؤکد، مسلمانان را به آموزش مرحله به مرحله نماز به کودکان فرا خوانده‏اند و حتی با این که از مجازات‏ها و تنبیهات بدنی در مورد کودکان، به خصوص قبل از 7 سالگی، منع نموده‏اند در مورد ترغیب به نماز گاهی امر به تنبیه کودکان فرموده‏اند. در این مورد در حدیثی معتبر از حضرت امام صادق(ع) آمده است که فرمودند: چون پسر، سه ساله شود، پدر و مادر به او می‏گویند که: هفت مرتبه بگو "لا اله الا الله" و چون سه سال و هفت ماه و بیست روز از عمرش بگذرد، به او می‏گویند که هفت مرتبه بگوید: "محمد رسول الله" ، پس چهار سالش تمام شود به او می‏گویند که هفت مرتبه بگوید: "صلی الله علی محمد و آله" پس چون پنچ سالش تمام شود او را وا می‏دارند که خدا را سجده کند. اما چون شش سالش تمام شود. نماز را به او یاد می‏دهند و چون هفت سالش تمام شد، وضو را به او یاد می‏دهند و او را به نماز امر می‏کنند و چون نه سالش تمام شود وضو و نماز را به خوبی به او می‏آموزند و از ترک وضو و نمازاو را نهی کنند. پس چون کودک وضو و نماز را یاد گرفت، خداوند پدر و مادرش را خواهد آمرزید. مفاهیم عمیق این حدیث از جمله این که اقامه نماز پس از اقرار به توحید و نبوت(که اساسی‏ترین اصول اعتقادی اسلام هستند) قرار گرفته و این که عمل به این حدیث ضامن آمرزش پدر و مادر تلقی شده است، باید به دقت مورد توجه خانواده‏ها قرار بگیرد.
اهمیت تغذیه در دوران پیش‏دبستان
سال‏های آغازین زندگی کودک، یکی از مهم‏ترین دوره‏های رشد او به شمار می‏آید و آنچه در این دوران رخ می‏دهد به‏طور اساسی بر رشد بعدی کودک اثرگذار است. از آنجا که اساس شخصیت فرد در دوره پیش‏دبستانی شکل می‏گیرد. محققان و صاحب‏نظران ارایه آموزش‏های اثر بخش در این دوران را برای رشد بعدی کودک بسیار مهم می‏دانند. اکثر مطالعات و پژوهش‏ها نشان می‏دهد محیط خانواده پاسخ‏گوی رشد اجتماعی کودک بعد از چهار سالگی نیست و کودکان در این سن، نیاز به شرکت در فعالیت‏های اجتماعی بیشتری دارند و حضور در محیط‏ های پیش‏دبستانی این امکان را به آنها می‏دهد تا با کودکان همسن و سال خود ارتباط برقرار کرده و به تدریج مهارت‏های اجتماعی لازم را برای برقراری روابط اجتماعی به دست بیاورند.
از طرف دیگر، کودک برای برخورداری کامل از آموزش‏های دوره ابتدایی، نیاز به یک انضباط فکری دارد که به طور معمول خانواده قادر به فراهم ساختن آن نیست. حال آنکه در دوره پیش‏دبستان، مربیان از طریق فعالیت‏های مختلف مثل بازی و کارهای دستی به تدریج نظم و انضباط ذهنی لازم را در کودکان ایجاد می‏کنند. به عنوان مثال، کودک نیاز دارد بتواند برای ساعتی در کلاس درس بماند و توجه خود را معطوف به مطالب آموختنی کند و برای کودکانی که یکباره از محیط خانواد، به دبستان وارد می‏شوند مدت‏ها طول می‏کشد تا خود را با مقررات و انضباط دبستان سازگار کنند و گاه بعضی کودکان به علت نداشتن مهارت و زمینه لازم، برای سازگار شدن با مقرارت و انضباط دبستانی، یا نسبت به محیط دبستان نگرش منفی پیدا کرده و آن محیط را کسل کننده و عذاب‏آور می‏بینند، یا حالاتی چون گریز از مدرسه و ترس از مدرسه در آنها ایجاد می‏شود.
در دوره پیش‏دبستان، مربیان از طریق فعالیت‏های مختلف مثل بازی و کارهای دستی به تدریج نظم و انضباط ذهنی لازم را در کودکان ایجاد می‏کنند
مرحله آموزش پیش‏دبستانی، همچنین به متخصصان سنجش استعدادها و توانایی‏های تحصیلی کودکان اجازه می‏دهد به موقع توانایی‏ها و ناتوانایی‏های ذهنی و میزان آمادگی کودکان را برای حضور در آموزش‏های دبستانی مورد سنجش قرار دهند و کودکانی را نیز که از این بابت نیازمند آموزش‏های جبرانی هستند، شناسایی کنند. یکی از مشکلات نظام آموزشی کشور نبود سنجش  زود هنگام و به موقع در مورد میزان آمادگی کودک برای استفاده از آموزش‏های دوره ابتدایی و نیز شناخت توانمندی‏ها و ناتوانایی‏های تحصیلی است.
 از طرف دیگر کودکان خانواده‏های محروم، به طور معمول از یک محیط خانوادگی غنی از لحاظ امکانات پرورشی و آموزشی بر خوردار نیستند و در صورت عدم برخورداری از آموزش‏های پیش‏دبستانی قادر به رقابت با کودکان دیگر نخواهند بود. آموزش‏های پیش‏دبستانی موجب می‏شود کودکان طبقات محروم زمینه‏های لازم را برای اینکه به طور تقریبی هم‏سطح کوکان طبقات متوسط و مرفه شوند، پیدا می‏کنند. همچنین کودکان عضو اقلیت‏های قومی و زبانی از نظر میزان تسلط بر زبان رسمی کشور، در مقایسه  با کودکان دیگر بسیار ضعیف‏تر هستند و این امر مشکلاتی را در زمینه کسب مهارت‏های کلامی برای آنان ایجاد می‏کند. علاوه بر این، آموزش‏های دبستانی در زمینه یادگیری زبان، حساب کردن، خواندن و نوشتن نیاز به پیش‏زمینه‏هایی دارد که می‏توان آنها را در مقطع پیش‏دبستان به تدریج به کودکان آموزش داد، به طور مثال کار کردن با قلم و کاغذ و نیز توانایی دسته‏بندی کردن پیش‏زمینه‏های لازم به ترتیب برای خواندن، نوشتن و محاسبه کردن به شمار می‏آید. چند عامل اجتماعی و اقتصادی نیز بر اهمیت و ضرورت آموزش پیش دبستانی می‏افزاید.
آموزش‏های پیش‏دبستانی موجب می‏شود کودکان طبقات محروم زمینه‏های لازم را برای اینکه به طور تقریبی هم‏سطح کوکان طبقات متوسط و مرفه شوند، پیدا می‏کنند
از جمله شرکت فزاینده زنان در فعالیت‏های اجتماعی موجب افزایش درخواست برای آموزش‏های پیش‏دبستانی شده، زیرا زنان شاغل نیازمند وقت آزاد برای پرداختن به شغل و حرفه خود هستند. در گذشته نه چندان دور مادربزرگ‏ها وظیفه مراقبت از کودکان پیش‏دبستانی را در هنگامی که مادران آنها به محل کار خود می‏رفتند، به عهده داشتند، اما اکنون با توجه به تغییرات اجتماعی، مادربزرگ‏ها کمتر این وظیفه را به عهده می‏گیرند و این امر، منجر به افزایش  تقاضا برای استفاده از مهد کودک‏ها و مراکز پیش‏دبستانی شده است.  کودکانی که دوره پیش‏دبستانی را می‏گذرانند. نسبت به کودکانی که این دوره را طی نکرده و وارد دوره ابتدایی شده‏اند، موفق‏تر بوده‏اند.
پیش‏دبستان چیست؟
آموزش و پرورش پیش‏دبستان، برنامه‏هایی است که برای کودکان سه تا شش ساله قبل از ورود آنها به دوره دبستان ارائه می‏شود. ویژگی مهم این دوره، عبارت است از: کودک محوری، استفاده از بازی و فعالیت‏های جسمانی کودک و فراهم ساختن محیطی محرک و برانگیزاننده برای رشد عقلانی، اجتماعی، کلامی، عاطفی و جسمانی کودک. آموزش پیش‏دبستان، برنامه‏ای کودک محور و منطبق بر بازی‏ها و فعالیت‏های کودک است و باید محیطی مناسب جهت رشد هوشی کودک فراهم آورد. در آموزش پیش‏دبستان، زمینه‏های ایجاد مهارت خواندن، نوشتن و حساب کردن و همچنین زمینه تجارب مستقیم و دست اول برای کودکان فراهم می‏شود. اگر چه در این دوره طراحی آموزش و جدول‏بندی زمانی و نظم در برنامه‏ها هم مورد تاکید قرار می‏گیرد، اما برنامه‏ها نسبت به نیازهای کودکان انعطاف‏پذیر است. همچنین در برنامه‏های آموزش پیش‏دبستانی ایجاد خود انضباطی یعنی انضباطی که از درون خود کودک ناشی می‏شود مورد تاکید قرار می‏گیرد.
ویتامین A:
ویتامین آ برای رشد و نمو بدن ، سلامت پوست و حفط قدرت بینایی ضروری است . این ویتامین در جگر ، قلوه ، زرده تخم مرغ ، شیر و انواع سبزی های دارای برگ سبز مثل اسفناج و سبزی های زرد و نارنجی مثل هویج و برگهای سبز تر ( خارجی ) کاهو یافت می شود.
ویتامین D :
ویتامین د برای رشد و نمو استخوانها لازم است . این ویتامین در روغن ماهی ، جگر ، زرده تخم مرغ ، پنیر و ماست به مقدار زیاد وجود دارد . در ضمن تابش مستقیم آفتاب بر روی پوست سبب تولید مقدار زیادی ویتامین د در بدن می شود .ویتامین D را کالسفیرول گویند که از ویتامینهای محلول در چربی است و از راههای مختلفی به بدن می رسد. اصلی ترین راه تأمین ویتامین D برخورد نور ماوراء بنفش آفتاب و تغییرات پیش سازهای زیر پوستی است. این ویتامین از راه مواد غذایی حیوانی نیز تامین می شود ، در گیاهان نیز پیش سازهای تولید کننده ویتامین D موجود است . جذب این ویتامین بوسیله چربی ها صورت می گیرد و در خون توسط عامل حمل کننده ویتامین D منتقل می شود ، از اینرو کسانیکه مبتلا به بیماریهای هضمی و جذبی چربی هستند باید به میزان دریافت ویتامین D و عوارض کمبود آن توجه بیشتری بنمایند. نقش اصلی ویتامین D ، حفظ تعادل کلسیم و فسفر است.این ویتامین در تمایز سلولی تاثیر دارد.رشد استخوانی ، استحکام استخوانها و دندانها ، سلامت استخوان در دوران کهنسالی و عدم ابتلا به استئوپروز یا پوکی استخوان همه به دلیل تاثیر ویتامین D در حفظ تعادل کلسیم و فسفر است. ویتامین D از یک سو موجب افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده ها ، کاهش دفع از کلیه ها و کنترل متابولیسم در استخوان می شود و از سوی دیگر این ویتامین در رشد سلولهای استخوانی نیز مؤثر است . تاثیر آن در رشد سلولها ، به دلیل عمل آن در ترجمه ژنهای هسته سلول می باشد .
ویتامین B1 :
تیامین یا ویتامین B1 پیروفسفات کوانزیم کربوکسیلاز است که در دکربکسیلاسیون و اکسیداسیون اسید پیروویک دخالت دارند. از این رو انساجی که منحصراً انرژی خود را از مواد قندی کسب می کنند نسبت به کمبود تیامین حساس بوده و با کاهش مقدار آن، عمل آنها مختل می گردد.اولین ویتامینی که از ا گروه ویتامینهای B کشف شده است . این ویتامین تأثیرات بسیار مهمی در سوختن قندها دربدن و عملکرد اعصاب دارد . ویتامین B1 از راه روده جذب خون می شود ، تغییراتی بر روی آن صورت می گیرد و آماده استفاده بافتها می گردد . یکی از موادی که در جذب آن اختلال ایجاد می کند ، الکل است که مصرف زیاد آن موجب کمبود ویتامین B1 می شود . این ویتامین در بدن ذخیره نمی شود ، از اینرو باید توجه کنیم تا با مصرف درست از کمبود آن جلوگیری نماییم . عملکرد آن در اندامها ، فعال کردن آنزیم های لازم برای سوختن قند در بدن است ، اگر نام چرخه کربس را شنیده باشید ، این ویتامین نقش اساسی در ادامه عملکرد چرخه دارد . نقش مهم دیگر آن در اعصاب است ، ما برای انجام هر حرکت و یا درک احساس از محیط نیاز داریم پیامهای عصبی از مغز به اعصاب بدن و بالعکس منتقل شوند ، ویتامین B1 در انتقال پیامهای عصبی نقش مهمی دارد . در صورتیکه مصرف این ویتامین کمتر از حد مورد نیاز بدن باشد در ابتدا فرد بی اشتها می شود و وزنش کاهش می یابد . کمبود شدید ویتامین B1 سبب ابتلای فرد به بیماری بری بری می شود که حالت وخیم آن به مرگ فرد می انجامد. به دلیل نقش ویتامین B1 در سوخت قند و تولید انرژی ، هنگام کمبود آن فرد ناتوان شده و گاهی اِدم یا ورم اندامها در فرد به وجود می آید و به دلیل نقش ویتامین B1 در اعصاب در صورت کمبود آن ، اعصاب تحلیل می روند خصوصاً اعصاب پا، گز گز کردن پاها که شکایت بسیاری از افراد است می تواند ناشی از کمبود ویتامین B1 باشد . این بیماری در کودکانی که در مرحله از شیر گیری هستند و مادرانشان اهمیت زیادی به غذای تکمیلی آنها نمی دهند نیز عارض می شود .
شما برای شکستن کربوهیدرات های بدنتان نیاز روزانه به این ویتامین دارید. انرژی آزاد شده از این سوخت و ساز صرف فعالیتهای تنفسی و حرکتی بدن میشود. تیامین برای متابولیسم نهائی کربوهیدرات ها ضرورت داشته و هضم و جذب مواد گلوسیدی بستگی به وجود آن دارد. باتوجه به این که متابولیسم کربوهیدرات های انرژی لازم برای دستگاه عصبی مرکزی را تامین می کند، بنابراین با کاهش مقدار تیامین دستگاه اعصاب مرکزی نمی تواند از گلوکز استفاده کند.تیامین محلول در آب بوده ونیاز بدن به آن روزانه 2/1 تا 5/1 میلی گرم می باشد.
خانم های حامله روزانه 5/1میلی گرم و زنان شیرده 6/1میلی گرم از این ویتامین در روز استفاده کنند. قبل از دادن مکمل ویتامین B1 به بچه ها با پزشک مشورت کنید. در صورتی که خانم حامله بخواهد از این ویتامین استفاده کند نیز باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کند.
از ویتامین B1 برای زایمان بدون درد هم استفاده میشود. این ویتامین در اثر حرارت از بین میرود و برای استفاده از آن باید از میوه ها و سبزیجات خام استفاده کرد. مصرف زیاد الکل ذخائر ویتامین B1 بدن را کاهش می دهد. 
تحقیقات اخیر نشان می دهد که ویتامین B1 در درمان نارسایی احتقانی قلب مؤثر است. ویتامین B1 همچنین در شیمی درمانی سرطان نقش منفی بازی می کند. تحقیقات نشان می دهد که مصرف زیاد این ویتامین در طی شیمی درمانی باعث رشد سریع تومورمیشود.
منابع ویتامین B1
تیامین به مقدار فراوان در جوانه گندم ، نان ، نخود ، لوبیا ، چاودار، برنج کامل، اسفناج ، کلم، هویج و بسیاری از سبزیها ، گردو ، بادام ، فندق ، انجیر ، جگر ، تخم مرغ ، شیر ، پنیر، و ماست در مخمر آبجو، پسته خام ،حبوبات ،سیرابی،شیردان و گوشت، دانه های گل آفتابگردان، سویا فراوان وجود دارد. افراط در خوردن مواد قندی سبب کمبود این ویتامین میشود، همچنین پوشیدن لباسهای نایلونی و پلاستیکی باعث نابودی آن میگردد.سبوس منبع غنی ویتامین B1 است و با گرفتن پوست غلات برای تهیه آرد سفید قسمت اعظم ,ویتامین B1 از دست می رود . از اینرو توصیه می شود از نانهای سبوس دار مثل سنگک ، بربری و بیسکویت هایی که با آرد سبوس دار تهیه می شود استفاده کنید . اگر از جگر غذایی تهیه می کنید ، بهتر است آنرا قبل از پخت در فریزر قرار ندهید و برای پخت از حرارت بالا استفاده نکنید . بهتراست بدانید ، مصرف ماءالشعیر و یا جوانه گندم نیزمیزان زیادی ویتامین B1 به بدن ما می رساند .
 ویتامین C :
ویتامین ث مقاومت بدن را در برابر بیماری بالا می برد . در بهبودی زخم و سلامت لثه نقش دارد . به علاوه باعث می شود بدن آهن بیشتری جذب کند . این ویتامین در غذاهایی از قبیل جگر ، زرده تخم مرغ ، شیر ، ماهی ، مرغ ، گوشت قرمز ،‌غلات مخصوص و غلات سبوس دار ( غلاتی که پوسته آن گرفته نشده باشد ) یافت می شود .علاوه بر پروتئین ویتامین هایی که ذکر شد بدن به تعدادی از عناصر نیاز دارد که هر کدام از آنها وظیفه خاصی به عهده دارند .
روی :
یکی از این عنصر ها « روی » است . نیاز بدن به « روی » در دوران بلوغ افزایش پیدا می کند . این ماده در ساختن پروتئین دخالت دارد . « روی » در غذاهایی مثل جگر ، شیر ، غذاهای دریایی ( مثل ماهی ) ، حبوبات و گندم وجود دارد .
ید :
ید یکی از مواد مورد نیاز بدن است . ید برای رشد و نمو طبیعی بدن ، سوخت و ساز مواد غذایی و تولید انرژی بسیار لازم است . سلولهای عصبی و مغز نیز نیاز زیادی به آن دارند . این ماده در غذاهای دریایی ،‌لبنیات و تخم مرغ وجود دارد . در غلات ، حبوبات ، میوه ها و سبزیها ،‌ید به میزان کم یافت می شود . البته مقدار آن به مقدار ید خاک بستگی دارد . یکی از مشکلات و بیماریهایی که در اثر کمبود ید به وجود می آید « گواتر » نام دارد . به دلیل کمبود ید در آب و خاک کشور ما، در حال حاضر اکثر نمکهایی که تولید می شود یددار هستند . بنابراین خانواده ها باید حتماً از نمک یددار استفاده کنند .
کلسیم :
به دلیل تسریع در رشد استخوانها ، نیاز به کلسیم در سن بلوغ بیشتر است . بنابراین نوجوانان باید از منابع غذایی حاوی کلسیم مثل شیر ، ماست و کشک به میزان فراوان استفاده کنند .
آهن :
یکی از شایعترین انواع کم خونی ،‌ کم خونی از نوع فقر آهن است . یعنی اگر آهن به اندازه کافی به بدن نرسد فرد دچار کم خونی می شود . زیرا وجود آهن برای خون سازی لازم است . البته نیاز بدن به آهن در دوران بلوغ بیشتر می شود . اما دختران به دلیل قاعدگی ماهانه ، مقداری از آهن بدنشان را از طریق خونریزی از دست می دهند . به همین دلیل خوردن غذاهای حاوی آهن بخصوص برای دختران توصیه می شود . این ماده در غذاهایی از قبیل گوشت ، جگر ، ماهی و زرده تخم مرغ وجود دارد.خوردن چای طی ۱ تا ۲ ساعت قبل و بعد از غذا از جذب آهن جلوگیری می کند . ولی استفاده از مواد دارای ویتامین ث یا میوه های ترش ، مثل مرکبات ، به جذب آهن کمک می کند.


مرتبه
مرتبه
نظر و تجربه خود را برای دیگران ثبت کنید

تبلیغات ویژه

تجربه مادرانه
شما میتوانید در مورد موضوع زیر بحث و تبادل نظر کنید و در قسمت نظرات تجربه خود را با مادران در میان بگذارید :
موضوع انتخاب شده :
جدا کردن اتاق فرزندان
تجربه خودرا بنویسید
تبلیغات